[:el]16/12/2015

Mε στόχο την ελάφρυνση των τραπεζών και της οικονομίας από τα βάρη των μη εξυπηρετούμενων δανείων και με ρυθμιστή και επόπτη την Τράπεζα της Ελλάδος ανοίγει η αγορά των «κόκκινων» δανείων.

Η διάταξη κατατέθηκε μαζί με το πολυνομοσχέδιο το βράδυ του περασμένου Σαββάτου στη Βουλή, ώστε να ξεκλειδώσει η δόση του ενός δισ. ευρώ από τον ESM. Στο νομοσχέδιο συμπεριλήφθηκαν διατάξεις για το νέο μισθολόγιο (για τα στελέχη του δημόσιου τομέα) τους αυτοκινητόδρομους, καθώς και τον αυτόματο μηχανισμό περικοπής δαπανών των δημόσιων νοσοκομείων και των φαρμακείων του ΕΟΠΥΥ.

Στο αγκάθι των «κόκκινων» δανείων προκρίνεται η επιλογή της ανάθεσης μεγάλου μέρους των χαρτοφυλακίων των τραπεζών σε εξειδικευμένες εταιρείες. Αντίθετα, η πώλησή τους αποτελεί πιο σύνθετη επιχειρηματική απόφαση. Αφορά ειδικότερα σε περιπτώσεις, οι οποίες θεωρούνται ανεπίδεκτες είσπραξης και για το λόγο αυτό το τίμημα πώλησης στα λεγόμενα distress funds είναι εξαιρετικά χαμηλό.

Αναγκαιότητα και απαίτηση των θεσμών είναι η διαμόρφωση ενός σύγχρονου πλαίσιου και μιας αγορά που θα παρέχει ευελιξίες. Η θέσπιση, δε, αυστηρών προδιαγραφών για τη λειτουργία εταιρειών διαχείρισης απαιτήσεων και εταιρειών μεταβίβασης απαιτήσεων ανταποκρίνεται στο επιχείρημα της τραπεζικής αγοράς, ότι το ζητούμενο δεν είναι σε ποιον ανήκει το δάνειο, αλλά σε ποιο πλαίσιο υποχρεούται να δραστηριοποιείται και με ποιες δεσμεύσεις.

Ρητώς εξαιρούνται έως τις 15 Φεβρουαρίου τα καταναλωτικά, τα δάνεια -στεγαστικά ή μη- που έχουν προσημείωση ή υποθήκη πρώτης κατοικίας, καθώς και τα δάνεια προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις, όπως και δάνεια με εγγύηση του Δημοσίου. Η προσωρινή αυτή εξαίρεση δίνεται, όπως αναφέρεται στο νομοσχέδιο, για να διαπιστωθούν τυχόν προβλήματα που θα μπορούσαν να προκύψουν στην πράξη και να διορθωθούν πριν από την εφαρμογή των ίδιων ρυθμίσεων και σε αυτές τις κατηγορίες δανείων.

Τα βασικά σημεία του πολυνομοσχεδίου είναι τα εξής:

• Η Τράπεζα της Ελλάδος είναι αυτή που αδειοδοτεί τις εταιρείες, ελέγχοντας τους μετόχους, τη δομή και το business plan, με ειδική αναφορά στην αντιμετώπιση κοινωνικά ευπαθών ομάδων. Η ΤτΕ ελέγχει τη λειτουργία των εταιρειών και μπορεί επίσης να τερματίζει, να αναστέλλει ή να ανακαλεί την άδειά τους. Το ελάχιστο μετοχικό κεφάλαιο το οποίο οφείλει να διατηρεί η εταιρεία η οποία εξαγοράζει μη εξυπηρετούμενα δάνεια ορίζεται στις 100.000 ευρώ. Η κεντρική τράπεζα θα εξειδικεύσει τα κριτήρια, τις προϋποθέσεις, τα δικαιολογητικά και όλα τα έγγραφα που απαιτούνται για τη χορήγηση άδειας.
• Οι εταιρείες αυτές μπορούν να λάβουν άδεια από την ΤτΕ να χορηγούν πιστώσεις με σκοπό την αναχρηματοδότηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
• Προβλέπεται άρση του τραπεζικού απορρήτου, στο μέτρο που είναι αναγκαία για τις ανάγκες της διαχείρισης, ενώ τίθενται όρια στην άρση τόσο του τραπεζικού απορρήτου όσο και στην ανακοίνωση προσωπικών δεδομένων του οφειλέτη στην εταιρεία διαχείρισης, καθώς αυτά επιτρέπονται μόνο στο μέτρο που είναι αναγκαία για τους σκοπούς της διαχείρισης.
• Διασφαλίζεται για τους δανειολήπτες τόσο η εφαρμογή του ρυθμιστικού πλαισίου προστασίας του καταναλωτή όσο και η ειδική μέριμνα που προβλέπεται σε διατάξεις της νομοθεσίας για ευπαθείς ομάδες, όπως στον Κώδικα Δεοντολογίας.
• Οι συμβάσεις ανάθεσης της διαχείρισης αφορούν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια για διάστημα μεγαλύτερο των 90 ημερών, αλλά προβλέπεται ότι θα μπορούσαν να υπαχθούν και εξυπηρετούμενα δάνεια μόνο μαζί με απαιτήσεις από μη εξυπηρετούμενα δάνεια του ίδιου οφειλέτη.
• Οι εταιρείες διαχείρισης μπορούν να προσλαμβάνουν εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών εφόσον τηρούνται οι διατάξεις της νομοθεσίας περί προστασίας του καταναλωτή, περί προστασίας της ιδιωτικής ζωής, του τραπεζικού απορρήτου, της καλής πίστης και των συναλλακτικών ηθών.
• Η πώληση και μεταβίβαση απαιτήσεων αφορά δάνεια με καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών. Αντικείμενο της μεταβίβασης είναι μεμονωμένες απαιτήσεις ή ομάδες απαιτήσεων, ενώ σε ομάδα απαιτήσεων κατά του ίδιου δανειολήπτη μπορούν να περιλαμβάνονται και απαιτήσεις από συμβάσεις χορήγησης κάθε μορφής δανείων και πιστώσεων που εξυπηρετούνται κανονικά.
• Αναγκαία προϋπόθεση για την πώληση απαιτήσεων είναι να έχει προταθεί πριν από 12 μήνες στον δανειολήπτη και τον εγγυητή, με εξώδικη πρόσκληση, η ρύθμιση του δανείου του, ώστε αυτό να καταστεί εξυπηρετούμενο. Ο στόχος είναι να αποφευχθεί ο αιφνιδιασμός των οφειλετών, ενώ η συγκεκριμένη προθεσμία δεν ισχύει στις περιπτώσεις των επίδικων ή επιδικασθεισών απαιτήσεων ή των απαιτήσεων κατά των μη συνεργάσιμων δανειοληπτών, καθώς στη μεν περίπτωση των επίδικων ή επιδικασθεισών απαιτήσεων δεν μπορεί να γίνει λόγος για αιφνιδιασμό, στη δε περίπτωση των μη συνεργάσιμων δανειοληπτών δεν θα εξυπηρετούσε σε τίποτε η αποστολή πρόσκλησης.
• Προβλέπεται ρητά η απαγόρευση της χειροτέρευσης της θέσης του οφειλέτη και του εγγυητή, τόσο από ουσιαστική όσο και από δικονομική άποψη, ως συνέπεια της πώλησης ή της μεταβίβασης των απαιτήσεων. Εξασφαλίζεται με τον τρόπο αυτό ότι οι δανειολήπτες θα διατηρήσουν όλα τα δικαιώματά τους καθώς και τις δικονομικές και ουσιαστικές ενστάσεις τους έναντι του εκδοχέα των απαιτήσεων από συμβάσεις χορήγησης δανείων και πιστώσεων.

Οπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση του πολυνομοσχεδίου, η διάταξη αυτή προσπαθεί να καλύψει οποιαδήποτε κενά προστασίας του δανειολήπτη θα μπορούσαν να προκύψουν από την εφαρμογή είτε των γενικών διατάξεων είτε από τις υπόλοιπες διατάξεις της προτεινόμενης τροπολογίας.[:]