17/02/2023

Με ανακούφιση υποδέχθηκαν οι πιστωτές την απόφαση του Αρείου Πάγου που αναγνωρίζει το δικαίωμα των εταιρειών διαχείρισης απαιτήσεων (servicers) να ασκούν μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης ως μέτρο διεκδίκησης των “κόκκινων” οφειλών που έχουν τιτλοποιηθεί και ανήκουν πλέον σε funds.

Ωστόσο, υψηλόβαθμες πηγές του κλάδου διευκρινίζουν ότι, παρότι το σύνολο των ενυπόθηκων ακινήτων έναντι των απαιτήσεων άνω των 100 δισ. ευρώ που διαχειρίζονται σήμερα οι servicers ανέρχεται σε 700.000, εντούτοις μόνο το 10-15% αυτών θα εκπλειστηριαστεί σε βάθος τριών έως πέντε ετών. 

Αυτό σημαίνει ότι το σύνολο των ακινήτων -οικιστικά και εμπορικά- που θα βγουν στο “σφυρί” δεν θα ξεπεράσουν τις 100.000 έως το 2028 -δηλαδή τα 25.000 ακίνητα σε ετήσια βάση. Οι ίδιες πηγές εκτιμούν ότι έως το τέλος του έτους θα διενεργηθούν περίπου 35.000 – 40.000 πλειστηριασμοί, εν των οποίων το 30-35% περίπου αντιστοιχεί σε πρώτες κατοικίες, ενώ ακόμη μικρότερο είναι το ποσοστό που αφορά τους ευάλωτους οφειλέτες. Το 2022, ολοκληρώθηκαν με επιτυχία (κατακυρώθηκαν) 9.000 πλειστηριασμοί, εκ των οποίων μόνο οι 3.835 αφορούσαν σε κατοικίες.

Αποκατάσταση της κουλτούρας πληρωμών

Τέσσερις μήνες μετά την άρνηση της κυβέρνησης να λύσει το δικονομικό ζήτημα που προέκυψε λόγω της παράλληλης ισχύος δύο νόμων για το ίδιο ζήτημα -του 2003 και του 2015- μέσω υπουργικής απόφασης, την απάντηση έδωσε το Ανώτατο Δικαστήριο επιλύοντας οριστικά μια εκκρεμότητα που υπονόμευε την κουλτούρα πληρωμών για εκατοντάδες χιλιάδες δανειολήπτες.

Δικηγορικές πηγές εξηγούν, πάντως, ότι η αναμονή της απόφασης του Αρείου Πάγου δεν είχε “παγώσει” τους πλειστηριασμούς που συνεχίζονταν κανονικά για οφειλές οι οποίες είτε δεν έχουν υπαχθεί σε καθεστώς προστασίας είτε δεν έχουν ρυθμιστεί μέσω του Εξωδικαστικού Μηχανισμού ή διμερώς μεταξύ πιστωτή και οφειλέτη.

Αυτό που ουσιαστικά συνέβη μετά την απόφαση του Αρείου Πάγου τον περασμένο Μάιο -που δεν αναγνώριζε το εν λόγω δικαίωμα των servicers- ήταν να κινητοποιήσει μια μερίδα οφειλετών που υπό τις υποδείξεις των δικηγόρων τους κατέθεσαν ανακοπές στους πλειστηριασμούς των ακινήτων τους επικαλούμενοι τη σχετική απόφαση. 

Σε όλο αυτό το διάστημα, ασκήθηκαν χιλιάδες ανακοπές από “κόκκινους” δανειολήπτες, οι οποίες στη συντριπτική τους πλειονότητα απορρίφθηκαν -με εξαίρεση περιπτώσεις πρώτης κατοικίας. Μέσα από τη διαδικασία αυτή, ενεργοποιήθηκε -εκ νέου- ένας ισχυρός κερδοσκοπικός μηχανισμός εκ μέρους μερίδας νομικών που ωθούν τους δανειολήπτες σε δικαστικές προσφορές και όχι σε εύρεση βιώσιμης λύσης με τους πιστωτές για την αποπληρωμή των οφειλών.

Σύμφωνα με τα στοιχεία των εταιρειών διαχείρισης, από την έναρξη της λειτουργίας του κλάδου έχουν ρυθμιστεί συνολικά 27 δισ. απαιτήσεις εκ μέρους 700.000 οφειλετών, εκ των οποίων “πρασίνισαν” επιστρέφοντας στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών. Για το πρώτο εξάμηνο του έτους, στόχος του κλάδου είναι να ρυθμιστούν 3,2 δισ. οφειλές, αυξημένες κατά 30% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι.

Προστασία πρώτης κατοικίας για τους ευάλωτους

Σε λειτουργία βρίσκεται από τον Σεπτέμβριο το λεγόμενο “Ενδιάμεσο Πρόγραμμα” για την προστασία της πρώτης κατοικίας των ευάλωτων νοικοκυριών με επιδότηση ενοικίου έως 210 ευρώ μηνιαίως, μέχρις ότου τεθεί σε εφαρμογή ο Φορέας Ακινήτων που θα δώσει οριστική λύση στο ζήτημα.

Πηγές του ΥΠΟΙΚ παραδέχονται, ωστόσο, την πολύ μικρή ανταπόκριση των οφειλετών στην πλατφόρμα που αριθμεί μόλις 118 οριστικές αιτήσεις και μόλις 20 υπαγωγές. Ο λόγος, όπως εξηγούν, έγκειται στη δέσμευση που πρέπει να αναλάβει ο “κόκκινος” δανειολήπτης ότι, μόλις λειτουργήσει ο Φορέας, θα παραδώσουν την κυριότητα της κατοικίας τους.

Η λογική του Φορέα είναι να εμποδιστούν οι εξώσεις ευάλωτων δανειοληπτών από το σπίτι τους. Σε περίπτωση που ο οφειλέτης δεν συναινεί σε πώληση ή ανταλλαγή της κατοικίας του του με άλλη, χαμηλότερης αξίας, προκειμένου να αποπληρωθεί η οφειλή του, θα παραδίδει την κυριότητα στον Φορέα και θα εξακολουθεί να διαμένει σε αυτή πληρώνοντας ενοίκιο. Ειδικά για τους ευάλωτους δανειολήπτες, έχει προβλεφθεί επιδότηση του δανείου, ενώ μετά την πάροδο 12 ετών συνεπών πληρωμών θα μπορεί να αγοράσει το σπίτι του από τον Φορέα.

Εναλλακτικό μέτρο προστασίας της πρώτης κατοικίας για τους ευαλώτους, μεταξύ άλλων, είναι ο εξωδικαστικός μηχανισμός όπου θα μπορούν, πλέον, να υπαχθούν και οφειλές μόνο προς έναν πιστωτή, όπως π.χ. το στεγαστικό δάνειο που διαχειρίζεται τράπεζα ή servicer. 

Σύμφωνα με τα στοιχεία Δεκεμβρίου 2022, έχουν υπαχθεί στον Εξωδικαστικό 3.320 οφειλέτες οι οποίοι συμφώνησαν με τους πιστωτές τους -τράπεζες, servicers και Δημόσιο- τη ρύθμιση 1,08 δισ. ευρώ. Για το επόμενο πεντάμηνο, στόχος του ΥΠΟΙΚ είναι οι ρυθμισμένες οφειλές να ανέλθουν σε 1,8 δισ. ευρώ.

Για τον λόγο αυτό, ασκεί έντονες πιέσεις προς τους πιστωτές να αποδέχονται τις προτάσεις του αλγορίθμου. Προς την κατεύθυνση αυτή αναμένεται στις αλλαγές που δρομολογεί το υπουργείο να υποχρεώνει τους πιστωτές να αιτιολογούν την απόρριψη της αυτοματοποιημένης πρότασης.

Αξίζει να αναφερθεί, τέλος, ότι οι ρυθμίσεις μέχρι σήμερα περιλαμβάνουν ποσοστό διαγραφής (κουρέματος) χρεών από 20% (για οφειλές προς το Δημόσιο) έως 40% (για τα επιχειρηματικά δάνεια), ενώ για τα στεγαστικά δάνεια το ποσοστό κουρέματος διαμορφώνεται στο 22% περίπου.

Πηγή: Capital.gr