[:el]9/10/2015

Παρά το πλήθος προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι εξαγωγικές επιχειρήσεις στις συναλλαγές τους με το εξωτερικό, στα αζήτητα παραμένουν τα ασφαλιστικά προϊόντα του Οργανισμού Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων.

Ενδεικτικό της μηδενικής ζήτησης των ασφαλιστικών προϊόντων του ΟΑΕΠ είναι και το πρόγραμμα «Εξωστρέφεια», το οποίο, αν και έχει επικοινωνηθεί επαρκώς, δεν αναζητείται από τις επιχειρήσεις.

Το συγκεκριμένο πρόγραμμα μπορεί να δώσει σημαντικές λύσεις στις εξαγωγικές επιχειρήσεις, καθώς δύναται να χρηματοδοτήσει έως και ένα εκατομμύριο ευρώ και για διάστημα τεσσάρων μηνών με πολύ ευνοϊκό επιτόκιο, χωρίς να απαιτούνται από τις τράπεζες εμπράγματες εξασφαλίσεις. Αρκεί μόνο η ασφάλισή τους στον ΟΑΕΠ.

Βήματα ένταξης στο Πρόγραμμα Εξωστρέφεια

• Στο Πρόγραμμα «Εξωστρέφεια» μπορούν να ενταχθούν τιμολόγια τα οποία έχουν ήδη ασφαλισθεί στον ΟΑΕΠ, άρα ο εξαγωγέας πρέπει να έρθει πρώτα σε επαφή με τον ΟΑΕΠ ακολουθώντας τα παρακάτω βήματα:Ο Εξαγωγέας συμπληρώνει την αίτηση ασφάλισης, συνοδευόμενη από καταθετήριο Τράπεζας για την συμμετοχή του στα έξοδα για την λήψη εμπορικών πληροφοριών. Αποστέλλει και τα δύο στον ΟΑΕΠ.
• Ο ΟΑΕΠ ελέγχει την πιστοληπτική ικανότητα (φερεγγυότητα) των αλλοδαπών αγοραστών και σύμφωνα με το αποτέλεσμα της έρευνας καθορίζεται το ύψος των Πιστωτικών Ορίων.
• Ο Εξαγωγέας ενημερώνεται από τον ΟΑΕΠ για τα εγκριθέντα πιστωτικά όρια καθώς και για τους όρους ασφάλισης ( ποσοστό κάλυψης- ασφάλιστρο).
• Αποδοχή των εγκριθέντων πιστωτικών ορίων και των όρων ασφάλισης από τον Εξαγωγέα.
• Έκδοση και Υπογραφή Ασφαλιστηρίου Συμβολαίου μεταξύ ΟΑΕΠ – Εξαγωγέα.
• Ο Εξαγωγέας αποστέλλει στον ΟΑΕΠ τα ασφαλιζόμενα τιμολόγια καταβάλλοντας ταυτόχρονα τα αναλογούντα ασφάλιστρα (αποστολή στον ΟΑΕΠ του καταθετηρίου της τράπεζας) .
• Ο Εξαγωγέας με αίτημά του προς τον ΟΑΕΠ ζητά την ένταξη συγκεκριμένων ασφαλισμένων τιμολογίων στο Πρόγραμμα «Εξωστρέφεια» αναφέροντας την συμμετέχουσα στο Πρόγραμμα Τράπεζα.
• Η Τράπεζα ενημερώνεται από τον ΟΑΕΠ για τα τιμολόγια που έχουν ασφαλισθεί και δύναται να ενταχθούν στο Πρόγραμμα «Εξωστρέφεια».
• O Εξαγωγέας απευθύνεται στην Τράπεζα για την χρηματοδότησή του, ισόποση της ασφαλισμένης αξίας των τιμολογίων του και μέχρι 1.000.000 ευρώ, με αποπληρωμή έως 4 μήνες, με ευνοϊκό επιτόκιο και χωρίς εμπράγματες διασφαλίσεις, υπό τον όρο πλήρωσης όλων των προϋποθέσεων του Προγράμματος «Εξωστρέφεια».

Άλλα προγράμματα ασφάλισης εξαγωγικών πιστώσεων:

• Ασφάλιση Βραχυπρόθεσμων Eξαγωγικών Πιστώσεων

Όπως είναι γνωστό, η ασφάλιση των βραχυπρόθεσμων εξαγωγικών πιστώσεων (διάρκειας μέχρι 12 μηνών) έναντι εμπορικών και πολιτικών κινδύνων μη πληρωμής, αποτελεί το βασικότερο έργο που μέχρι σήμερα επιτελεί ο ΟΑΕΠ. Εννοείται φυσικά, ότι η ασφάλιση μπορεί να καλύπτει εξαγωγές όχι μόνο αγαθών, αλλά και υπηρεσιών.

Στο άρθρο 3 του ιδρυτικού νόμου του ΟΑΕΠ (Ν.1796/88) περιγράφονται οι καλυπτόμενοι κίνδυνοι, οι οποίοι μπορεί να είναι εμπορικοί και πολιτικοί. Οι κυριότεροι εμπορικοί κίνδυνοι μη πληρωμής είναι η πτώχευση και η υπερημερία του ξένου αγοραστή-οφειλέτη, ενώ οι κυριότεροι πολιτικοί κίνδυνοι είναι ο πόλεμος – σεισμός – θεομηνίες, η απαγόρευση μεταφοράς συναλλάγματος, η κήρυξη δικαιοστασίου, η ακύρωση της άδειας εισαγωγής, κλπ.

Τα Προγράμματα Ασφάλισης Βραχυπρόθεσμων Εξαγωγικών Πιστώσεων που προσφέρει ο ΟΑΕΠ είναι δύο: «Μεμονωμένων Φορτώσεων» και «Καθολικής Ασφάλισης Εξαγωγών GLOBAL». Το Πρόγραμμα «Μεμονωμένων Φορτώσεων» αφορά ασφάλιση συγκεκριμένων φορτώσεων με προορισμό συγκεκριμένο πελάτη ή πελάτες, σε συγκεκριμένη χώρα ή χώρες, ενώ το Πρόγραμμα «GLOBAL» προσφέρεται με συμβόλαιο ασφάλισης ετήσιας διάρκειας και αφορά όλες ανεξαιρέτως τις φορτώσεις που πραγματοποιεί ο ασφαλισμένος εξαγωγέας μέσα στο χρόνο, προς όλους τους πελάτες του, προς όλες τις χώρες που αυτοί βρίσκονται. Εννοείται φυσικά, ότι τα ασφάλιστρα για το Πρόγραμμα «GLOBAL» καθορίζονται σε πολύ πιο χαμηλά επίπεδα (50%) από εκείνα των «Μεμονωμένων Φορτώσεων.

Η διαδικασία ασφάλισης είναι πολύ απλή και σύντομη. Ο ενδιαφερόμενος εξαγωγέας συμπληρώνει το ειδικό έντυπο της αίτησης, το οποίο μαζί με την απόδειξη κατάθεσης των εξόδων πληροφοριών μπορεί να υποβάλει στον ΟΑΕΠ αυτοπροσώπως, με fax, ή email. Στη συνέχεια, η αρμόδια Υπηρεσία εξετάζει τα στοιχεία της αίτησης και συγκεντρώνει εμπορικές πληροφορίες. Έπειτα ο ΟΑΕΠ ανακοινώνει στον εξαγωγέα τα ‘’πιστωτικά όρια’’ (εγκεκριμένα ή μη) καθώς και τους “όρους ασφάλισης”, και εφόσον ο εξαγωγέας τους αποδέχεται, συντάσσεται εις διπλούν το Ασφαλιστήριο Συμβόλαιο και υπογράφεται από τα δύο μέρη.

Στο σημείο αυτό κρίνεται σκόπιμο να διευκρινιστούν οι βασικοί όροι ασφάλισης που είναι τρεις: (1) το ποσοστό κάλυψης της ασφαλισμένης τιμολογιακής αξίας, (2) το πιστωτικό όριο για κάθε συγκεκριμένο ξένο αγοραστή, και (3) το ασφάλιστρο.

• Ποσοστό Κάλυψης: Σύμφωνα με το άρθρο 5 του ιδρυτικού νόμου του ΟΑΕΠ (Ν.1796/88), ο Οργανισμός μπορεί να καλύπτει μέχρι το 95% της ασφαλισμένης τιμολογιακής αξίας. Φυσικά, το κατά περίπτωση καθοριζόμενο από τον ΟΑΕΠ ποσοστό κάλυψης εξαρτάται από την πιστοληπτική ικανότητα του ξένου αγοραστή και την οικονομική και πολιτική κατάσταση της χώρας προορισμού. Για το λόγο αυτό, στο ίδιο Ασφαλιστήριο Συμβόλαιο όπου καλύπτονται εμπορικοί και πολιτικοί κίνδυνοι, διαφοροποιούνται τα ποσοστά κάλυψης για κάθε μία από τις παραπάνω δύο κατηγορίες κινδύνων.
• Πιστωτικό Όριο: Για κάθε ξένο αγοραστή υπολογίζεται ένα μέγιστο ποσό (όριο) μέχρι του οποίου ο ασφαλισμένος εξαγωγέας μπορεί να παρέχει πιστώσεις ανά πάσα χρονική στιγμή. Θα πρέπει να τονιστεί, ότι το πιστωτικό όριο είναι ανακυκλούμενο (revolving) και παύει να ισχύει για όσο χρονικό διάστημα υπάρχει ληξιπρόθεσμη απαίτηση.
• Ασφάλιστρο: Το ύψος του ασφαλίστρου καθορίζεται κατά περίπτωση και υπολογίζεται σαν ποσοστό επί της ασφαλισμένης αξίας του τιμολογίου. Το ασφάλιστρο εξαρτάται βασικά από τον αριθμό των εμπορικών και πολιτικών κινδύνων μη πληρωμής έναντι των οποίων ζητά να καλυφθεί ο εξαγωγέας, με ταυτόχρονη συνεκτίμηση διαφόρων παραμέτρων, όπως π.χ. το είδος του εξαγόμενου προϊόντος, η φερεγγυότητα του ξένου αγοραστή, ο τρόπος διακανονισμού της πληρωμής, η οικονομική και πολιτική κατάσταση της χώρας προορισμού, κλπ.

Αυτό που θα πρέπει να τονίσουμε εδώ, είναι ότι ο εξαγωγέας, μετά από σχετική έγκριση του ΟΑΕΠ, μπορεί να εκχωρήσει τα δικαιώματά του για αποζημίωση (όπως προκύπτουν από το Ασφαλιστήριο Συμβόλαιο) στην Τράπεζα με την οποία συνεργάζεται, σαν εγγύηση (collateral) για χρηματοδότησή του.

Εννοείται φυσικά, ότι παρόμοια με την παραπάνω εκχώρηση μπορεί να κάνει ο ασφαλισμένος εξαγωγέας και σε τρίτο, όπως π.χ. σε άλλο επιχειρηματία-προμηθευτή του, κλπ.

Σε περίπτωση Ασφάλισης Βραχυπρόθεσμης Εξαγωγικής Πίστωσης, αν ο ξένος αγοραστής δεν πληρώσει κατά την ημέρα που η οφειλή του καθίσταται «ληξιπρόθεσμη», τότε ο ασφαλισμένος εξαγωγέας έχει τις εξής δυνατότητες: i) Nα εγκρίνει παράταση της προθεσμίας εξόφλησης μέχρι και 60 ημέρες, χωρίς να απαιτείται η έγκριση του ΟΑΕΠ. Αν η παράταση των 60 ημερών παρέλθει χωρίς εξόφληση, τότε ο εξαγωγέας έχει δικαίωμα να δώσει και άλλη παράταση, αλλά μόνο κατόπιν έγγραφης έγκρισης του ΟΑΕΠ. ii) Να ζητήσει από τον ΟΑΕΠ να αποστείλει προς τον οφειλέτη μία «επιστολή όχλησης. Σε πολλές περιπτώσεις, η «επιστολή όχλησης» του ΟΑΕΠ αποδίδει και ο οφειλέτης πληρώνει, έστω και καθυστερημένα. iii) Να ζητήσει την εκκίνηση της διαδικασίας καταβολής αποζημίωσης.

Η διαδικασία αποζημίωσης που εφαρμόζεται σε περίπτωση επέλευσης ενός από τους ασφαλισμένους κινδύνους, καθώς και κάθε λεπτομέρεια σχετική με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του εξαγωγέα, περιγράφονται στους Γενικούς και Ειδικούς Όρους των Ασφαλιστηρίων Συμβολαίων, τους οποίους θα πρέπει να διαβάζουν πολύ προσεκτικά και να τηρούν στο ακέραιο οι ασφαλισμένοι εξαγωγείς.

Ανάλογα με το είδος του κινδύνου που έχει επέλθει και την ταχύτητα ανταπόκρισης του εξαγωγέα στις σχετικές υποχρεώσεις του έναντι του ΟΑΕΠ, η χρονική διάρκεια που μεσολαβεί από την αναγγελία επέλευσης του κινδύνου μέχρι την καταβολή της αποζημίωσης, μπορεί να κυμαίνεται από 3 μέχρι και 9 μήνες, υπό την προϋπόθεση βέβαια, ότι θα έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία διαπίστωσης της επέλευσης του κινδύνου.

Σημειώνεται ότι το συνολικό ανώτατο ύψος αποζημίωσης για όλους τους επελθόντες κινδύνους και για όλες τις επελθούσες ζημίες που καλύπτονται με το συγκεκριμένο ασφαλιστήριο, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να υπερβεί το τριακονταπλάσιο (30πλάσιο) των καταβληθέντων στον ΟΑΕΠ ασφαλίστρων δυνάμει του ιδίου ασφαλιστηρίου.

• Ασφάλιση Μεσο-Μακροπρόθεσμων Εξαγωγικών Πιστώσεων

Το Πρόγραμμα αυτό αφορά ασφάλιση εξαγωγικών πιστώσεων μεσοπρόθεσμης διάρκειας (2-5 χρόνια), ή μακροπρόθεσμης διάρκειας (πάνω από 5 χρόνια), έναντι εμπορικών και πολιτικών κινδύνων.

Στην περίπτωση αυτή πρόκειται για «επί πιστώσει» πώληση προϊόντων που δικαιολογεί εξόφληση σε περισσότερα του ενός χρόνια. Πρόκειται για «ενδιάμεσα» ή «κεφαλαιουχικά» προϊόντα μεγάλης αξίας (μηχανήματα, καλώδια, τηλεπικοινωνιακό υλικό, αγωγοί, κλπ.).

Η διαδικασία ασφάλισης και αποζημίωσης είναι περίπου η ίδια με εκείνη του Προγράμματος Βραχυπρόθεσμων Εξαγωγικών Πιστώσεων, με τη διαφορά ότι τώρα έχουμε διαφορετικό έντυπο αίτησης και συμβολαίου, αφού οι πωλήσεις αυτού του είδους αφορούν κάθε φορά «συγκεκριμένο σχήμα» που διέπεται από συγκεκριμένη «εξαγωγική σύμβαση» (export contract). Με άλλα λόγια, κάθε Ασφαλιστήριο Συμβόλαιο αποτελεί «ειδική περίπτωση» (case-by-case) και συντάσσεται με βάση την υπάρχουσα εξαγωγική σύμβαση.

Επειδή ο εξαγωγέας θα πρέπει να απευθυνθεί στον ΟΑΕΠ το συντομότερο δυνατό, και οπωσδήποτε προ της υπογραφής της εξαγωγικής σύμβασης (export contract), ο ΟΑΕΠ έχει καθιερώσει δύο στάδια έγκρισης της ασφάλισης από το Δ.Σ. Πρώτον, με την υποβολή της αίτησης και προ της υπογραφής της εξαγωγικής σύμβασης δίδεται η «κατ’ αρχήν έγκριση της εξέτασης του αιτήματος ασφάλισης», και δεύτερον, μετά την υποβολή της εξαγωγικής σύμβασης και άλλων δικαιολογητικών, δίδεται η «οριστική έγκριση».

Το κόστος για τα «Συμβόλαια Ασφάλισης Μεσο-μακροπρόθεσμων Εξαγωγικών Πιστώσεων» έχει ως εξής:

Κατ’ αρχήν, με την υπογραφή του Ασφαλιστηρίου Συμβολαίου ο εξαγωγέας πρέπει να καταβάλει ένα ποσό που καθορίζεται από τον ΟΑΕΠ «κατά περίπτωση», σαν συμμετοχή στο κόστος πληροφοριών για τη φερεγγυότητα του ξένου οφειλέτη, για την εξέταση της εξαγωγικής σύμβασης, καθώς και για την εξέταση άλλων θεμάτων που προκύπτουν κάθε φορά, δεδομένου ότι τα προς ασφάλιση «σχήματα» δεν είναι πάντα ομοιόμορφα. Με άλλα λόγια, υπάρχει ένα «κόστος ανοίγματος φακέλου» το ύψος του οποίου διαμορφώνεται «κατά περίπτωση».

Για την κάλυψη ολόκληρου του «πακέτου» πολιτικών κινδύνων, το κατώτερο δυνατό ασφάλιστρο καθορίζεται «υποχρεωτικά» από τα «ελάχιστα επίπεδα ασφαλίστρων» (MPB:Minimum Premium Benchmarks) τα οποία δίδονται από πίνακα που περιλαμβάνεται στην υπ’ αριθμ. TD/CONSENSUS(97)30 Συμφωνία του ΟΟΣΑ που ισχύει από 1.4.1999 και φέρει τον τίτλο «Guiding Principles for Setting Premia and Related Conditions for Officially Supported Export Credits: The Knaepen Package».

Με βάση τον παραπάνω πίνακα της Συμφωνίας ΟΟΣΑ, τα ελάχιστα επίπεδα ασφαλίστρων καθορίζονται με βάση τη διάρκεια πίστωσης και την κατηγορία πολιτικού κινδύνου της χώρας εισαγωγής (κατηγορίες 1-7). Τα ποσοστά ασφαλίστρων που δίδονται στον πίνακα, αντιπροσωπεύουν το συνολικό ποσό των οφειλομένων ασφαλίστρων, εκφρασμένο σαν ποσοστό της ασφαλιζόμενης αξίας.

[:]