02/04/2021

Με εντατικούς ρυθμούς, κυβέρνηση και τράπεζες αναζητούν το κατάλληλο μείγμα δράσεων ώστε να αξιοποιηθούν τα κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης όσο το δυνατό γρηγορότερα από το μεγαλύτερο μέρος των ελληνικών επιχειρήσεων.

Τα 32 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης αποτελούν, ταυτόχρονα, ευκαιρία και πρόκληση. Από τη μία, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για παραγωγικές και βιώσιμες επενδύσεις δημιουργώντας μία προστιθέμενη αξία της τάξεως των 2,5 ποσοστιαίες μονάδων του ΑΕΠ για τα επόμενα 10 χρόνια. Από την άλλη, τα κονδύλια αυτά αφορούν σε επενδύσεις με συγκεκριμένους στόχους και η χρηματοδότηση γίνεται μόνο με τραπεζικά κριτήρια.

Οι τέσσερις πυλώνες μέτρων

Το πλαίσιο των νέων μέτρων περιλαμβάνει τους εξής πυλώνες:

Πρώτον, η αξιολόγηση των χρηματοδοτήσεων θα γίνεται μέσα από το τραπεζικό σύστημα. Αυτό αποφασίστηκε προκειμένου να επιτευχθούν τέσσερις στόχοι:

– Εύρεση κατάλληλων επιχειρήσεων και επενδύσεων για χρηματοδότηση. Κάθε τράπεζα γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα το πελατολόγιό της. Στην Ελλάδα, η πλειονότητα των επιχειρήσεων είναι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, οικογενειακές, ενώ τεράστιος είναι ο αριθμός των φυσικών προσώπων με επιχειρηματική δραστηριότητα. Κανένας άλλος επενδυτής ή διαρθρωτικό ταμείο ή δημόσια υπηρεσία δεν γνωρίζει καλά όλη αυτή την κρίσιμη μάζα της ελληνικής οικονομίας, όσο οι τράπεζες διότι είναι οι πελάτες τους. Οι τράπεζες γνωρίζουν καλύτερα τα οικονομικά τους στοιχεία, την ιστορικότητα και την αξιοπιστία τους κ.ά.

– Οι τράπεζες γνωρίζουν τα κριτήρια χρηματοδότησης και τους τομείς ενίσχυσης που αφορούν τα κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης. Επομένως, οι τράπεζες μπορούν να εντοπίσουν μέσα από το πελατολόγιό τους βιώσιμες επιχειρήσεις, έστω και μικρές, οι οποίες είναι βιώσιμες, αξιόπιστες και πρόθυμες να αλλάξουν ή να προσαρμόσουν κατάλληλα το επιχειρηματικό τους μοντέλο στη νέα εποχή.

– Οι τράπεζες έχουν κάθε λόγο να βρουν περισσότερες τέτοιες επιλέξιμες περιπτώσεις προκειμένου να χρηματοδοτήσουν, διότι τα έσοδά τους και η κερδοφορία τους εξαρτάται από τις χορηγήσεις. Ταυτόχρονα, έχουν τις τεχνικές γνώσεις για να βοηθήσουν μια μικρή επιχείρηση στη δημιουργία επιχειρηματικού σχεδίου.

– Ευελιξία και η ταχύτητα της αξιολόγησης.

Δεύτερον, νέος τραπεζικός μετασχηματισμός με τη δημιουργία κατάλληλων συστημάτων που θα γνωρίζουν ακριβώς το “τι” και “γιατί” δανείζουν, με παράλληλη ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας (εταιρική διακυβέρνηση) των τραπεζών. Στόχος αυτού του πυλώνα είναι να σταματήσει η χρηματοδότηση μη βιώσιμων επιχειρήσεων και η απελευθέρωση κεφαλαίων για τη στήριξη νέων, καινοτόμων, ανταγωνιστικών εταιρειών και σχημάτων που ακολουθούν τα κριτήρια ESG, δηλαδή τα κριτήρια χρηματοδότησης της Ε.Ε. Οι μη βιώσιμες επιχειρήσεις θα πρέπει είτε να αναδιαρθρωθούν είτε να περάσουν στον νέο πτωχευτικό νόμο (ρύθμιση, δεύτερη ευκαιρία ή πτώχευση και ταχύτατη εκκαθάριση).

Τρίτον, σειρά κινήτρων, μεταξύ των οποίων και φορολογικά, για συγχωνεύσεις και συμμετοχές ιδιωτικών κεφαλαίων σε μικρές, μεσαίες και μεγαλύτερες αλλά οικογενειακές επιχειρήσεις. Εδώ έχει διαπιστωθεί ότι υπάρχουν πολλές καινοτόμες, βιώσιμες και ανταγωνιστικές επιχειρήσεις, οι οποίες, όμως είναι απρόθυμες να βάλουν άλλους μετόχους και μάνατζερς. Η τάση αυτή τις κρατά έξω από το προσκήνιο, δηλαδή, ακόμα κι αν θέλουν νέους επενδυτές, οι τελευταίοι δεν τις εντοπίζουν ή αν τις εντοπίσουν οι επιχειρήσεις αυτές δεν έχουν την τεχνογνωσία και την εταιρική διακυβέρνηση για να προσελκύσουν ξένα κεφάλαια.

Τέταρτον, στοχευμένο πλέγμα επιδοτήσεων από την Πολιτεία για στήριξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων, τουλάχιστον κατά τη μεταβατική περίοδο της επανεκκίνησης. Οι επιδοτήσεις αυτές θα αφορούν σε επιχειρήσεις που επλήγησαν από την πανδημία, οι οποίες όμως είναι βιώσιμες, θέλουν να γίνουν ανταγωνιστικές, αλλά δεν πληρούν σε αυτή τη φάση τα τραπεζικά κριτήρια για χρηματοδότηση και ένταξη στα προγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης. Εδώ, ενδεχομένως, να γίνει χρήση προγραμμάτων ΕΣΠΑ, αλλά πάντα εντός των περιορισμών της Κομισιόν περί κρατικών ενισχύσεων. Το καλό νέο είναι ότι σε αυτή την περίοδο λόγω πανδημίας έχουν χαλαρώσει τα όρια, τουλάχιστον για τις covid-related περιπτώσεις.

Προβληματισμός και προηγούμενη εμπειρία

Κατά τις συνεδριάσεις του Συμβουλίου Ρευστότητας κάθε Τρίτη στο υπ. Οικονομικών με τη συμμετοχή των τραπεζών, της Τράπεζας της Ελλάδος και της Αναπτυξιακής Τράπεζας, διαπιστώνεται ότι μεγάλο μέρος από τις εκατοντάδες χιλιάδες μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, αλλά και από μεγαλύτερες οικογενειακές επιχειρήσεις δεν πληρούν τα κριτήρια για να χρηματοδοτηθούν. Οι βασικότεροι λόγοι είναι η έλλειψη κρίσιμου μεγέθους, ικανοποιητικής εταιρικής διακυβέρνησης και διαφάνειας, επιχειρηματικού μοντέλου που να λειτουργεί με κριτήρια ESG (περιβάλλον, κοινωνία, διακυβέρνηση) και βιωσιμότητας. Χαρακτηριστική ήταν η αναφορά, σε μία από τις συνεδριάσεις, η απόφαση της Γερμανίας κάποια χρόνια πριν για επιδοτήσεις συνολικού ύψους 600 δισ. ευρώ για την ενίσχυση, μεγέθυνση και εκσυγχρονισμό των μικρομεσαίων επιχειρήσεων μέσω επενδύσεων που θα φέρουν το επιχειρηματικό τους μοντέλο στη νέα εποχή. Το εγχείρημα αυτό απέτυχε καθώς οι μικρομεσαίες ήταν είτε άγνωστες στο επενδυτικό κοινό, είτε δεν επιθυμούσαν είσοδο νέων κεφαλαίων και αλλαγής επιχειρηματικού μοντέλου, είτε δεν πληρούσαν τραπεζικά κριτήρια βιωσιμότητας.

Οι πέντε κατηγορίες δανειοληπτών

Σε ό,τι αφορά στις υπόλοιπες περιπτώσεις, δηλαδή σε αυτές που έχουν υποστεί σοβαρό πλήγμα από την πανδημία ή είναι υπερχρεωμένες, ή έχουν κόκκινα δάνεια, κλπ, οι τράπεζες έχουν εντάξει τους επανερχομένους σε καθεστώς εξυπηρέτησης δανειολήπτες σε πέντε κατηγορίες:

Η 1η κατηγορία περιλαμβάνει όσους δανειολήπτες έχουν, αντικειμενικά, τη δυνατότητα να εξυπηρετήσουν πλήρως τις δανειακές τους οφειλές, αμέσως μετά τη λήξη της αναστολής.

Η 2η κατηγορία αφορά δανειολήπτες στεγαστικών δανείων που έχουν υπαχθεί στο πρόγραμμα ΓΕΦΥΡΑ Ι, για τους οποίους προβλέπεται εννεάμηνη επιδότηση δόσεων, μετά την άρση της αναστολής. Το Γέφυρα Ι είναι ένα πολύ επιτυχημένο πρόγραμμα, και για το λόγο αυτό υποστηρίζουμε και το πρόγραμμα ΓΕΦΥΡΑ 2,  που θα αφορά μικρές επιχειρήσεις.

Η 3η κατηγορία αφορά δανειολήπτες, που αντιμετωπίζουν προσωρινά προβλήματα πλήρους εξυπηρέτησης των οφειλών τους. Για αυτή τη κατηγορία, οι τράπεζες έχουν δημιουργήσει προγράμματα σταδιακής επαναφοράς, αρχίζοντας με 50% των δόσεων για 6 μήνες, τουλάχιστον.

Η 4η κατηγορία αναφέρεται σε δανειολήπτες, που έχουν ήδη περιέλθει σε αδυναμία πληρωμής. Υπολογίζεται ότι 15 με 20% από τα δάνεια που έχουν ανασταλεί, θα ενταχθούν στην κατηγορία αυτή.

Η 5η κατηγορία αφορά αναστολές δανείων σε ειδικά ορισμένες δραστηριότητες, όπως λ.χ. τον ξενοδοχειακό κλάδο. Για την κατηγορία αυτή, η αναστολή από τα μορατόρια έχει ήδη επεκταθεί μέχρι τέλος του 2021.

Όλες αυτές οι ενδιάμεσες λύσεις που θα προσφέρουν οι τράπεζες στις επιχειρήσεις θα πρέπει να είναι σε συμμόρφωση με τις εποπτικές δεσμεύσεις που έχουν έναντι του SSM. Και όπως είχε προσθέσει στα παραπάνω ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών κ. Γιώργος Χατζηνικολάου, σε ομιλία του στη Βουλή, το πιο ασθενές κομμάτι της οικονομίας θα πρέπει να στηριχθεί από την Πολιτεία μέσω των διαφόρων προγραμμάτων, όπως η επιστρεπτέα προκαταβολή, το πρόγραμμα ΓΕΦΥΡΑ ΙΙ, και άλλα παρόμοια προγράμματα.

Πηγή: Capital.gr