01/04/2022

Από το 2010, όταν ψηφίστηκε ο νόμος 3869/2010, γνωστός και ως νόμος “Κατσέλη”, για την προστασία των υπερχρεωμένων νοικοκυριών, υπήρξαν πολλές νομοθετικές παρεμβάσεις, με στόχο την επέκταση της προστασίας και τη βελτίωση των διαδικασιών, χωρίς, όμως, επιτυχία. Η παρατεταμένη περίοδος προστασίας και η συσσώρευση των εκκρεμών υποθέσεων για μια 10ετία έδωσαν καταφύγιο και σε “στρατηγικούς κακοπληρωτές”.

Έτσι, το 2015 κορυφώνεται ο αριθμός των αιτήσεων για νομική προστασία στις 130.000 που αφορούσε δάνεια ύψους 17 δισ. ευρώ. Στα τέλη του 2019 γίνεται προσπάθεια επίσπευσης των ημερομηνιών εκδίκασης για όσες αιτήσεις δεν είχαν εκδικαστεί ή είχαν λάβει δικάσιμο μετά τις 15 Ιουνίου 2021.

Τότε ξεκίνησε η υποβολή αιτήσεων σε ηλεκτρονική πλατφόρμα με καταληκτική ημερομηνία την 15η Ιουλίου 2021. Συνολικά υποβλήθηκαν περίπου 49.000 αιτήσεις, εκ των οποίων σχεδόν 45.000 έχουν διεκπεραιωθεί από τις γραμματείες των Ειρηνοδικείων και έχουν κοινοποιηθεί στους διαδίκους. Από όλες αυτές, περίπου 25.000 έχουν πάρει νέα ημερομηνία εκδίκασης, ενώ οι δικαστικές αποφάσεις περιορίζονται σε μόλις 1.819 ύστερα από περίπου 11 χρόνια.

Η τροπολογία

Την περασμένη εβδομάδα, το υπουργείο Δικαιοσύνης, στο νομοσχέδιο “Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων και άλλες διατάξεις του Υπουργείου Δικαιοσύνης” περιέλαβε δύο τροπολογίες για την επιτάχυνση του νόμου Κατσέλη:

Πρώτον, προβλέπει την κατανομή από τον Πρόεδρο του Τριμελούς Συμβουλίου Διοίκησης ή τον αρμόδιο Δικαστή των υπηρεσιών όλων των Ειρηνοδικών και Πταισματοδικών για την εκδίκαση υποθέσεων που εκκρεμούν στην ίδια εφετειακή περιφέρεια, ανάλογου με τον αριθμό των αιτήσεων που εκκρεμούν.

Δεύτερον, προβλέπει την υποβολή των δόκιμων Ειρηνοδικών Δ’ τάξης, που θα διοριστούν εντός του έτους 2022, για δύο μήνες, από τον διορισμό τους σε ειδική άσκηση στο Ειρηνοδικείο Αθηνών και θα απασχοληθούν αποκλειστικά για την εκδίκαση των ως άνω εκκρεμών υποθέσεων.

Τρίτον, περιλαμβάνεται ερµηνευτική διάταξη για τους αρµόδιους συµβολαιογράφους για τη διενέργεια του πλειστηριασµών ακινήτων στην Αττική, όπου αρμόδιοι είναι οι συμβολαιογράφοι Αθηνών και Πειραιώς.

Εκκρεμείς υποθέσεις

Η κατανομή των περίπου 49.000 υποθέσεων σε Ειρηνοδίκες και Πρωτοδίκες ανάλογα με τον αριθμό των εκκρεμών υποθέσεων ανά περιοχή, αναμένεται να επιταχύνει τις διαδικασίες, καθώς, σύμφωνα με την ηλεκτρονική πλατφόρμα της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, υπάρχουν Ειρηνοδικεία με μία αίτηση σε εκκρεμότητα (πχ στην Κάρπαθο) και άλλα με πάνω από 3.700 (Αχαρνές) ή άνω των 5.300 (Πειραιάς).

Καταφύγιο “στρατηγικών κακοπληρωτών”

Οι χιλιάδες συσσωρευμένες υποθέσεις σε εκκρεμότητα με τεράστιες αναμονές για ημερομηνία εκδίκασης αποτέλεσαν καταφύγιο στρατηγικών κακοπληρωτών. Σε αυτό έχουν αναφερθεί στελέχη που ασχολούνται με το πτωχευτικό δίκαιο, τα κόκκινα δάνεια, τους πλειστηριασμούς, αλλά και αρμόδιες αρχές.

Δάνεια 17 δισ. υπό προστασία

Για παράδειγμα, η Τράπεζα της Ελλάδος, στις εκθέσεις της από το 2016 κάνει λόγο για γραφειοκρατικές και αναποτελεσματικές διαδικασίες, οι οποίες ενώ ξεκίνησαν να προσφέρουν προστασία λόγω της οικονομικής κρίσης, τελικά κατέληξαν να καλύπτουν στρατηγικούς κακοπληρωτές. Στην Έκθεσή της το 2020 αναφέρει ότι μέχρι το 2018 είχαν υπάρξει μόλις 500 δικαστικές αποφάσεις για πτωχεύσεις. Το 2015 ανέφερε ότι οι εκκρεμείς αιτήσεις ανέρχονται σε 130.000, ενώ από τότε υπολογίζει τα δάνεια που βρίσκονται υπό κάποιο καθεστώς νομικής προστασίας για φυσικά (ν. “Κατσέλης”) και για νομικά πρόσωπα (4307/2014) σε περίπου 14,4% των συνολικών μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Μόνο 0,8 δισ. στις τράπεζες

Στην κορύφωση των κόκκινων δανείων το 2015 υπολογίζεται ότι σε νομική προστασία βρίσκονταν δάνεια άνω των 17 δισ. ευρώ, ενώ καθώς ξεκίνησαν οι τράπεζες να εξυγιαίνουν τους ισολογισμούς, με διαγραφές και κυρίως με πωλήσεις δανείων -ειδικά μετά το 2019-, το ποσό αυτό άρχισε να πέφτει σταδιακά στα 14,3 δισ. ευρώ το 2017, το 2020 σε 7,9 δισ. ευρώ και τον Σεπτέμβριο του 2021 σε μόλις 0,8 δισ. ευρώ.

Αυτό δεν σημαίνει ότι εξαφανίστηκαν τα δάνεια που βρίσκονται σε νομική προστασία από την οικονομία. Αυτό σημαίνει ότι έφυγαν από τους ισολογισμούς των τραπεζών.

Από τις 130.000 αιτήσεις στις 49.000

Ένα άλλο θέμα είναι το πώς μειώθηκαν από τις 130.000 αιτήσεις το 2015 στις 49.000 το 2021. Πηγές που γνωρίζουν τις εξελίξεις και όλες τις αλλαγές που συνέβησαν από το 2010 μέχρι σήμερα εξηγούν ότι οι σημερινές 49.000 αιτήσεις είναι αυτές που εντάχθηκαν στην ηλεκτρονική πλατφόρμα.

Συνεπώς, μέχρι τις 130.000 υπάρχει μια διαφορά των 80.000 αιτήσεων. Σύμφωνα με στελέχη εταιρειών διαχείρισης, νομικών και στελεχών που γνωρίζουν από πλειστηριασμούς, περίπου το 30% όσων είχαν ενταχθεί στον νόμο “Κατσέλη” και στις παραλλαγές του, εμφανίζονταν λίγο πριν από τον πλειστηριασμό είτε για να πληρώσουν είτε για να έρθουν σε κάποια συμβιβαστική λύση (ρύθμιση).

Επίσης, από τα στοιχεία που έχουν περάσει ηλεκτρονικά φαίνεται ότι για το περίπου το 45%-50% η αίτηση θα απορρίπτονταν. Μέσα σε αυτό το 45-50% υπήρχε πριν την πλατφόρμα το 30% που συμβιβαζόταν λίγο πριν από τον πλειστηριασμό, αφού περνούσαν χρόνια προστασίας μέχρι την εκδίκαση. Σε αυτό “βοήθησε” τους στρατηγικούς κακοπληρωτές η πανδημία, η οποία έκλεισε τα δικαστήρια και οδήγησε την κυβέρνηση σε οριζόντια μέτρα πλήρους προστασίας από πλειστηριασμούς μέχρι την άρση των περιοριστικών μέτρων κατά του covid. Υπενθυμίζεται ότι οι πλειστηριασμοί θα απελευθερώνονταν με την έναρξη του νέου πτωχευτικού που αρχικά είχε οριστεί για Μάρτιο-Απρίλιο για επιχειρήσεις και λίγο αργότερα για φυσικά πρόσωπα, αλλά η παρατεταμένη πανδημία έφερε την έναρξη ουσιαστικά την 1η Ιουλίου 2021.

Για τον λόγο αυτό εξηγείται ότι τελικά από τις 49.000 υποθέσεις που εισήλθαν στο σύστημα για να εκδικαστούν γρηγορότερα, οι περισσότερες αφορούν υποθέσεις μη στρατηγικών κακοπληρωτών, δηλαδή που θέλουν να γίνει το δικαστήριο όσο το δυνατόν νωρίτερα. Και για αυτό, σχεδόν οι μισές έχουν προχωρήσει από τα Ειρηνοδικεία ενώ υπήρξαν περίπου 2.000 αποφάσεις από τον περασμένο Νοέμβριο (5η αξιολόγηση του πτωχευτικού) μέχρι τον Μάρτιο (6η αξιολόγηση του πτωχευτικού).

Πηγή: Capital.gr