Το σχέδιο νόμου αποτελεί το πλαίσιο για τη λειτουργία του συστήματος των αναπτυξιακών παρεμβάσεων της προγραμματικής περιόδου 2014-2020 μέσω των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων, τα οποία λειτουργούν βάσει ενός κοινού πλαισίου που ορίζεται από τους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η πρόταση διαρθρώνεται σε δύο μέρη: Με το πρώτο μέρος τίθενται οι αρχές που διέπουν το Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου που εφαρμόζεται στα Επιχειρησιακά Προγράμματα του ΕΤΠΑ, ΕΚΤ και Ταμείου Συνοχής. Στο δεύτερο μέρος καθορίζονται οι αρχές που διέπουν το Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου που εφαρμόζεται στα Επιχειρησιακά Προγράμματα του ΕΓΤΑΑ και ΕΤΘΑ (Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης – Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης Θάλασσας και Αλιείας).
Ενημερωτικό σημείωμα για το νέο νομοσχέδιο ΕΣΠΑ 2014 – 2020
1. ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟΥ
Το όραμα για την Ελλάδα του 2020 είναι η διατήρηση υψηλών ρυθμών βιώσιμης ανάπτυξης πάνω σε στέρεες βάσεις. Μιας ανάπτυξης, που θα στηρίζεται στη διευκόλυνση και την υποστήριξη της υγιούς επιχειρηματικότητας και ιδιαίτερα της επιχειρηματικότητας των νέων. Επιχειρηματικότητας, η οποία θα δημιουργήσει με τη σειρά της υψηλής ποιότητας θέσεις εργασίας, ικανές για να μειώσουν την ανεργία στα προ κρίσης επίπεδα, αλλά και να διασφαλίσουν αυτές τις θέσεις εργασίας, με προστιθέμενη αξία για την καθημερινότητα των πολιτών, ικανή να οδηγήσει στην αναβάθμιση του παραγωγικού και κοινωνικού ιστού της χώρας και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής .
Η στροφή σε αυτό το μοντέλο ανάπτυξης μπορεί να υλοποιηθεί μέσα από ένα νέο εργαλείο ανάπτυξης, ένα νέο Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο. Ένα Στρατηγικό Σχέδιο που θα βασίζεται στην προσέλκυση παραγωγικών επενδύσεων, τη διεύρυνση της παραγωγικής βάσης και τη βελτίωση της θέσης της χώρας και των Περιφερειών στο Ευρωπαϊκό και Διεθνές γίγνεσθαι της Ανταγωνιστικότητας. Η αξιοποίηση των αναπτυξιακών πόρων των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων (ΕΔΕΤ) για την περίοδο 2014-2020 θα συμβάλει σημαντικά στις θεσμικές και οργανωτικές αλλαγές που ήδη έχουν ξεκινήσει.
Το σχέδιο νόμου αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την έναρξη υλοποίησης της νέας Προγραμματικής Περιόδου. Καταρτίστηκε με βάση τις προτεραιότητες και το αναπτυξιακό όραμα του «Εταιρικού Συμφώνου για το Πλαίσιο Ανάπτυξης – ΕΣΠΑ 2014-2020», το οποίο επιδιώκει την εξασφάλιση προϋποθέσεων ευημερίας, τη στήριξη της ανταγωνιστικότητας, της καινοτομίας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων της χώρας, συμπεριλαμβανομένων αυτών του πρωτογενή τομέα.
2. ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΣΠΑ 2007 -2013 ΣΤΟ ΕΣΠΑ 2014 – 2020
Βασικές διαπιστώσεις από την μέχρι σήμερα διαχείριση και υλοποίηση των δράσεων των Διαρθρωτικών Ταμείων:
Το προηγούμενο διάστημα εκπονήθηκαν με την εποπτεία του Υπουργείου Ανάπτυξης μελέτες προκειμένου να αναδειχθούν τα στάδια εκείνα και οι διαδικασίες, οι οποίες προκαλούσαν αναποτελεσματικότητα στην υλοποίηση των δράσεων.
Ενδεικτικά αναφέρονται τα εξής:
Ø Ανεπαρκής δημοσιοποίηση – ενημέρωση των δικαιούχων στο στάδιο προετοιμασίας των προτάσεων, με άμεση συνέπεια στην ποιότητα των υποβαλλόμενων σχεδίων ως προς την αρτιότητα, ωριμότητα και πληρότητα
Ø Χρονοβόρες διαδικασίες έγκρισης ως απόρροια του προηγούμενου σημείου.
Ø Σημαντικές καθυστερήσεις στο στάδιο της διαγωνιστικής διαδικασίας λόγω προσφυγών, ενστάσεων κλπ.
Ø Σημαντικές καθυστερήσεις στο στάδιο της συμβασιοποίησης, λόγω των προαπαιτούμενων ελέγχων και διατυπώσεων σύμφωνης γνώμης από πέραν του ενός οργάνου (Διαχειριστική Αρχή, Ελεγκτικό Συνέδριο, Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων).
Ø Εμπλοκές κατά το στάδιο της υλοποίησης, σχετίζονται με την ποιότητα των μελετών, της επίβλεψης και διαχείρισης των έργων αλλά και χρονοβόρων διαδικασιών για την κήρυξη απαλλοτριώσεων.
Τα αποτελέσματα των μελετών που υλοποίησε το ΥΠΑΝ, οδήγησαν σε σειρά προτάσεων οι οποίες επεξεργάστηκαν και ενσωματώθηκαν στο σχέδιο νόμου για το ΕΣΠΑ 2014-2020.
Ποια θέματα επιλύνονται με τον προτεινόμενο Νόμο
Μέσω του προτεινόμενου νόμου θεσπίζουμε σειρά ρυθμίσεων με στόχο τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της διαχείρισης των συγχρηματοδοτούμενων έργων, της επιτάχυνσης των διαδικασιών, της υποστήριξης και ενίσχυσης των δικαιούχων, και των φορέων
υλοποίησης, καθώς και της ενίσχυσης της διαφάνειας, της πρόληψης και της καταπολέμησης της απάτης.
Ενδεικτικά αναφέρονται τα εξής:
συγχρηματοδοτούμενα έργα, η εφαρμογή των οποίων είναι υποχρεωτική για όλες τις εμπλεκόμενες στη διαχείριση και τον έλεγχο Υπηρεσίες.
3. ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ
ΕΣΠΑ 2007-2013 |
ΕΣΠΑ 2014-2020 |
• 9 Τομεακά Ε.Π. Επιχειρησιακά Προγράμματα
• 5 Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα |
• 5 Τομεακά Επιχειρησιακά Προγράμματα
• 13 Περιφερειακά Προγράμματα |
• Διαχειριστικές Αρχές των τομεακών ΕΠ στα οικεία Υπουργεία
• Διαχειριστική Αρχή για τα ΠΕΠ στο Υπουργείο Ανάπτυξης, με τις Περιφέρειες να ασκούν διαχείριση για συγκεκριμένο ύψος πόρων, ως Ενδιάμεσοι Φορείς Διαχείρισης |
• Διαχειριστικές Αρχές των Τομεακών Ε.Π. στο Υπουργείο Ανάπτυξης –
• Διαχειριστικές Αρχές των ΠΕΠ στις οικείες Περιφέρειες |
• Διαχείριση πόρων από τις Περιφέρειες μόνο για έργα υποδομών μεταφορών, υγείας, πολιτισμού κλπ (όχι δράσεις Κοινωνικού Ταμείου, όχι δράσεις κρατικών ενισχύσεων, όχι δράσεις αγροτικού τομέα) | • Πολύ-ταμειακά Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα, προκειμένου οι Περιφέρειες να έχουν την δυνατότητα ολοκληρωμένων επενδύσεων και παρεμβάσεων (πόροι του Ταμείου Συνοχής για δράσεις Περιβάλλοντος, πόροι του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης για δράσεις υποδομών, ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας, της ψηφιακής σύγκλισης κλπ, πόροι του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου για δράσεις καταπολέμησης της φτώχειας, ενίσχυσης της πρόνοιας και της απασχόλησης, και πόροι του Γεωργικού Ταμείου για δράσεις ενίσχυσης του πρωτογενή Τομέα. |
Χρηματοδότηση των έργων από ΣΑΕ του Υπουργείου/ Περιφέρειας, ανεξάρτητα από το ΕΠ στο οποίο εντάσσεται το έργο. | • Χρηματοδότηση των έργων άμεσα εξαρτώμενη από το ΕΠ στο οποίο εντάσσεται: μια ΣΑΕ ανά Περιφερειακό ΕΠ και μια ΣΑΕ ανά Τομεακό ΕΠ και φορέα |
• Πολλαπλά επίπεδα εκχώρησης αρμοδιοτήτων και μεγάλος αριθμός φορέων που ορίζονται ως ενδιάμεσοι φορείς διαχείρισης | • Ένα μόνο επίπεδο εκχώρησηςκαι οι φορείς στους οποίους δύνανται να εκχωρούνται αρμοδιότητες διαχείρισης είναι εξαιρετικά περιορισμένοι, ως ορίζονται και στο εγκεκριμένο κείμενο του ΕΣΠΑ 2014-2020 |
4. ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟΥ
εποπτευόμενων φορέων τους από τις νέες Επιτελικές Μονάδες και τις Διαχειριστικές Αρχές των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων.
υφιστάμενων Ε.Υ., ενώ στις υπόλοιπες περιπτώσεις υπάρχει η δυνατότητα δημιουργίας νέων. Οι Επιτελικές των Υπουργείων συμμετέχουν ενεργά καθ’ όλη την διάρκεια σχεδιασμού, εξειδίκευσης και υλοποίησης των Ε.Π. και εξασφαλίζουν την εφαρμογή των τομεακών πολιτικών των οικείων Υπουργείων κατά την έγκριση και ένταξη έργων στα ΕΠ του ΕΣΠΑ.