11/11/2022

Στις καλένδες κινδυνεύουν να μπουν, για ακόμη μια φορά, οι πλειστηριασμοί εξαιτίας της νομικής ασάφειας που έχει προκύψει για τα τιτλοποιημένα “κόκκινα” δάνεια που βρίσκονται στα χέρια των εταιρειών διαχείρισης (servicers). 

Η εξέλιξη αυτή προκαλεί κλυδωνισμούς στα business plans των servicers, τα οποία έχουν ήδη εκτροχιαστεί εξαιτίας της πανδημίας και της τρέχουσας ενεργειακής και γεωπολιτικής κρίσης που απειλεί τα εισοδήματα πολιτών και επιχειρήσεων. Σημειώνεται ότι από την επίτευξη των επιχειρησιακών στόχων των τιτλοποιήσεων εξαρτάται, επίσης, κατά πόσο θα καταπέσουν οι κρατικές εγγυήσεις ύψους 18,7 δισ. ευρώ που παρασχέθηκαν έναντι των senior τίτλων.

Παρότι οι διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης συνεχίζονται κανονικά από τα δικαστήρια, η απόφαση του υπουργείου Οικονομικών να παραπέμψει το ζήτημα στον Άρειο Πάγο δημιουργεί ένα άτυπο μορατόριουμ υπονομεύοντας την κουλτούρα πληρωμών. “Αν διαιωνιστεί η νομική ασάφεια για τους πλειστηριασμούς, θα δούμε το επόμενο διάστημα μια χιονοστιβάδα ανακοπών στα δικαστήρια από τους οφειλέτες με την παρότρυνση των δικηγόρων αναφέρει στο “Κ” υψηλόβαθμη πηγή εταιρείας διαχείρισης. 

Όπως εξηγεί η ίδια πηγή, αυτό θα έχει σοβαρές επιπτώσεις σε μεσοπρόθεσμο επίπεδο, αφού τα δικαστήρια θα φορτωθούν υπερβολικά με νέες υποθέσεις, οι δανειολήπτες θα δαπανήσουν σημαντικά χρήματα χάνοντας χρόνο σε δικαστικές περιπέτειες χωρίς αποτέλεσμα, ενώ θίγονται και τα συμφέροντα των τραπεζών από το senior ομόλογο. 

Το ΥΠΟΙΚ αποκλείει την έκδοση τροπολογίας

Ο υπουργός Χρήστος Σταϊκούρας έχει ξεκαθαρίσει, πάντως, ότι “η τροπολογία -που ζητούν οι πιστωτές- δεν μπορεί να γίνει δεκτή”. Οι υψηλοί τόνοι που υιοθέτησε ο ΥΠΟΙΚ κατά την παρέμβασή του στη Βουλή, σε συνδυασμό με την ασφυκτική πίεση που ασκείται στους servicers από τα funds που έχουν επενδύσει στις τιτλοποιήσεις έχει οδηγήσει σε έντονη πόλωση μεταξύ των δύο πλευρών. Η αγορά, μάλιστα, φέρεται να αποδίδει στη στάση της κυβέρνησης χαρακτηριστικά “λαϊκισμού” εν μέσω προεκλογικής περιόδου. 

Πηγές κλάδου NPEs διατυπώνουν, πάντως, την προσδοκία να γίνει -τουλάχιστον- μια προσπάθεια προτεραιοποίησης της υπόθεσης ώστε να εξεταστεί συντομότερα από τον Άρειο Πάγο – χωρίς, βέβαια, αυτό να σημαίνει ότι δεν πρόκειται ούτως ή άλλως για μια πολύμηνη διαδικασία. Σε κάθε περίπτωση, δηλώνουν αρμόδιες πηγές στο “Κ”, κάτι τέτοιο εμπίπτει στην αρμοδιότητα του υπουργείου Δικαιοσύνης.

Πάντως, ανώτατες κυβερνητικές πηγές επισημαίνουν στο “Κ” ότι δεν συντρέχει ουσιαστικός λόγος ανησυχίας ούτε για την κουλτούρα πληρωμών, ούτε για τα business plans των τιτλοποιήσεων και την επίπτωσή τους στο δημόσιο χρέος. 

“Οι πιστωτές, εάν θέλουν να πετύχουν τους επιχειρησιακούς τους στόχους, μπορούν να προτάσσουν τις ρυθμίσεις έναντι των πλειστηριασμών. Οι πλειστηριασμοί είναι η έσχατη λύση, όταν όλα τα υπόλοιπα περιθώρια έχουν εξαντληθεί”, υπογραμμίζουν, διατυπώνοντας αμφιβολίες κατά πόσο οι τράπεζες και οι servicers αξιοποιούν τα εργαλεία που έχουν στη διάθεσή τους για τη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους – γεγονός που επιβεβαιώνουν και τα απογοητευτικά στοιχεία για τον Εξωδικαστικό Μηχανισμό.

Οι ίδιες πηγές επιχειρούν να σκιαγραφήσουν τη “μεγάλη εικόνα”, εξηγώντας ότι ούτως ή άλλως οι πλειστηριασμοί δεν αποτελούν το βασικό όπλο στη φαρέτρα των πιστωτών έως σήμερα. “Εντός του 2022 έχουν διενεργηθεί μόλις 500 πλειστηριασμοί, καθώς οι περισσότεροι ματαιώνονται μετά την κατάθεση χρημάτων την τελευταία στιγμή από τους οφειλέτες προκειμένου να γλιτώσουν το ακίνητό τους”, προσθέτουν. “Αυτή είναι η μέθοδος που χρησιμοποιούν κάποιοι servicers, να επισπεύδουν τις διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης, αλλά θα ήταν σκόπιμο να προτεραιοποιήσουν την επίτευξη βιώσιμων ρυθμίσεων σε συνεργασία με τους δανειολήπτες”, καταλήγουν.

Πού έγκειται το νομικό “κώλυμα”

Η συνύπαρξη δύο παράλληλων νομοθετικών πλαισίων για τη διεκδίκηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών που έχουν μεταβιβαστεί σε funds μέσω του κρατικού προγράμματος “Ηρακλής” είχε ως αποτέλεσμα να εκδοθεί απόφαση από τον Άρειο Πάγο που κρίνει ότι οι servicers δεν νομιμοποιούνται να προβούν σε πράξεις αναγκαστικής εκτέλεσης για τα συγκεκριμένα δάνεια.

Η απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου βασίστηκε στο κενό που εντοπίζεται στο νόμο του 2003 για τις τιτλοποιήσεις απαιτήσεων, δεδομένου ότι το 2015 ψηφίστηκε νέος νόμος ((4354/2015) ο οποίος πρόσθεσε στη διαδικασία των αναγκαστικών εκτελέσεων από servicers δικλίδες ασφαλείας υπέρ των δανειοληπτών. 

Το πνεύμα του νέου νόμου ήταν να εξαντλούνται τα περιθώρια συμβιβασμού μεταξύ οφειλέτη και πιστωτή προτού εκκινηθούν διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης. Καθώς, όμως, ο νέος νόμος συνεπάγεται αυξημένη γραφειοκρατία και καθυστερήσεις στην τιτλοποίηση των απαιτήσεων, οι servicers προτίμησαν να εφαρμόζουν τις διατάξεις του προηγούμενου νόμου ο οποίος εξακολουθούσε να βρίσκεται σε ισχύ.

Σημειώνεται ότι μέσω του “Ηρακλή” τιτλοποιήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια κόκκινα δάνεια άνω των 55 δισ. ευρώ, γεγονός που άνοιξε τον δρόμο για την εξυγίανση των τραπεζών ώστε να επιτελούν τον ρόλο τους ως χρηματοδότες της πραγματικής οικονομίας. Τα δάνεια αυτά είναι λιγότερα από τα μισά -στο σύνολο των 120 δισ. ευρώ που διαχειρίζονται οι servicers- ωστόσο αντιπροσωπεύουν σημαντικό μέρος της αγοράς μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Παράπλευρες απώλειες

Ιδιαίτερη ανησυχία φαίνεται πως επικρατεί στους εποπτικούς κύκλους για το ενδεχόμενο τα business plans των τιτλοποιήσεων να μην τηρηθούν οδηγώντας σε κατάπτωση των κρατικών εγγυήσεων ύψους 18,7 δισ. ευρώ που έχουν παρασχεθεί έναντι των senior bonds. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο, όσο κινδυνολογικό και αν φαίνεται, δεν μοιάζει πλέον τόσο απίθανο όσο στο παρελθόν. Θα είχε, δε, σημαντικές επιπτώσεις τόσο στο δημόσιο χρέος όσο -πολύ περισσότερο- ότι θα έπληττε την αξιοπιστία της χώρας, αναφέρουν οι ίδιες πηγές.

Ένας άλλος σχεδιασμός της κυβέρνησης που απειλείται από την τροπή που έχει λάβει η υπόθεση των πλειστηριασμών για τις τιτλοποιήσεις είναι ο Φορέας Ακινήτων Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων. Η πολύμηνη καθυστέρηση εκτιμάται ότι θα επηρεάσει δυσμενώς τη διαδικασία σύστασης του φορέα που αναμένεται να λειτουργήσει το καλοκαίρι του 2023. 

“Η νέα συνθήκη θίγει την κουλτούρα πληρωμών στην καρδιά της, καθώς το πάγωμα των διαδικασιών αναγκαστικής εκτέλεσης είναι ουσιαστικά η χαρά του στρατηγικού κακοπληρωτή”, προειδοποιούν πηγές της αγοράς. Θυμίζεται ότι για τον φορέα ακινήτων έχουν κατατεθεί έξι μη δεσμευτικές προσφορές από ξένα επενδυτικά funds, τα οποία αναμένεται ότι θα επανεξετάσουν τις προθέσεις τους υπό το πρίσμα των νέων εξελίξεων, εκτιμούν οι ίδιες πηγές.

Πηγή: Capital.gr