21/09/2018_x000D_
_x000D_
Απόλυτη δικαιοδοσία στον εθνικό δικαστή να κρίνει ανά περίπτωση αν οι συμβάσεις είναι καταχρηστικές ή όχι_x000D_
_x000D_
Το παράθυρο αλλά όχι την πόρτα ανοίγει απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου στους δανειολήπτες με δάνεια ελβετικού φράγκου προκειμένου να βρουν λύση στο οξύ πρόβλημά τους._x000D_
_x000D_
Η απόφαση αυτή δίνει την απόλυτη δικαιοδοσία στον εθνικό δικαστή να κρίνει ανά περίπτωση αν η σύμβαση που σύναψε για το δάνειό του ο κάθε δανειολήπτης με το πιστωτικό ίδρυμα είναι ή όχι καταχρηστική._x000D_
_x000D_
Το θέμα στη χώρα μας απασχολεί περίπου 70.000 δανειολήπτες που έχουν στεγαστικά δάνεια σε ελβετικό φράγκο._x000D_
_x000D_
Αντικρουόμενες δικαστικές αποφάσεις_x000D_
_x000D_
Οι δικαστικές αποφάσεις συχνά αυτοαναιρούνται, ενώ για το θέμα δεν φαίνεται να μπορεί να πραγματοποιηθεί νομοθετική ρύθμιση που να συμπεριλαμβάνει όλες τις παραμέτρους._x000D_
_x000D_
Τα δεδομένα δεν είναι απλά ούτε για τις τράπεζες ούτε για τους δανειολήπτες των οποίων το χρέος έχει πολλαπλασιαστεί στις περισσότερες περιπτώσεις._x000D_
_x000D_
Τα δικαστήρια καλούνται να δώσουν απαντήσεις σε αιτιάσεις όπως:_x000D_
_x000D_
* Υπήρξε πλήρης και επαρκής ενημέρωση των δανειοληπτών για τους κινδύνους που ενείχε η σύναψη δανείου σε ξένο νόμισμα λόγω αλλαγής της συναλλαγματικής ισοτιμίας;_x000D_
_x000D_
* Η τράπεζα εφάρμοσε μηχανισμούς αντιστάθμισης του συναλλαγματικού κινδύνου;_x000D_
_x000D_
* Τα συγκεκριμένα δάνεια ήταν επενδυτικά προϊόντα και ως εκ τούτου προϋπέθεταν ειδικές γνώσεις;_x000D_
_x000D_
* Η αποπληρωμή της δόσης πρέπει να γίνεται με βάση την τρέχουσα τιμή πώλησης του ελβετικού φράγκου την ημέρα καταβολής της δόσης;_x000D_
_x000D_
Το Εφετείο Αθηνών έκανε πρόσφατα δεκτή έφεση τράπεζας κατά προηγούμενης πρωτόδικης απόφασης που είχε εκδοθεί εις βάρος της, απαντώντας τελικώς υπέρ του πιστωτικού ιδρύματος στα παραπάνω επίδικα ερωτήματα._x000D_
_x000D_
Λίγο καιρό νωρίτερα το Εφετείο Πειραιά είχε κρίνει ότι η παροχή δανείου σε ελβετικό νόμισμα αποτελεί επενδυτικό προϊόν. Η απόφαση αυτή είχε δημιουργήσει την πεποίθηση στους δανειολήπτες ότι τα δάνεια θα υπολογιστούν εκ νέου με βάση την ισοτιμία εκταμίευσης και όχι με την τρέχουσα._x000D_
_x000D_
Είναι φανερό πως η δικαστική κρίση διαφέρει ανά περίπτωση, όπως επίσης είναι βέβαιο ότι όλες οι περιπτώσεις δεν είναι ίδιες. Όπως σημειώνουν έγκυρες τραπεζικές πηγές, πολλοί δανειολήπτες κατέφυγαν στο ελβετικό φράγκο εκτιμώντας πως θα κερδίσουν από την υποχώρηση της ισοτιμίας του. Άρα ήξεραν ταυτοχρόνως πως υπήρχε και κίνδυνος._x000D_
_x000D_
Δεν είναι καθόλου απλό να απαντηθεί αν και κατά πόσον ένα τέτοιο δάνειο αποτελεί συγχρόνως και επενδυτικό προϊόν._x000D_
_x000D_
Στην παρούσα φάση οι τράπεζες ρυθμίζουν τα συγκεκριμένα δάνεια ως εξής:_x000D_
_x000D_
H ρύθμιση προβλέπει «split and freeze». Δηλαδή το δάνειο «σπάει» στα δύο και το ένα τμήμα εξυπηρετείται κανονικά, ενώ το άλλο «παγώνει»._x000D_
_x000D_
Με την προϋπόθεση ότι ο δανειολήπτης θα είναι συνεπής στην εξυπηρέτηση του δανείου, στη λήξη θα διαγραφεί όλο ή μεγάλο τμήμα του «παγωμένου» δανείου._x000D_
_x000D_
Κατά κάποιο τρόπο δηλαδή εφαρμόζουν «κούρεμα» ανάλογο με την αύξηση του άληκτου κεφαλαίου του δανείου λόγω της αλλαγής της ισοτιμίας πάντα υπό προϋποθέσεις._x000D_
_x000D_
Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ελληνικό αλλά πανευρωπαϊκό_x000D_
_x000D_
Πέντε εκατομμύρια πολίτες της Ε.Ε. έχουν συνάψει τα προηγούμενα χρόνια συμβάσεις δανείων με ρήτρα ελβετικό φράγκο. Τον Φεβρουάριο 2008, η Terez Ilyes και ο Emil Kiss συνήψαν με ουγγρική τράπεζα πιστωτική σύμβαση για τη χορήγηση δανείου συνομολογηθέντος σε ελβετικά φράγκα (CHF)._x000D_
_x000D_
Η σύμβαση προέβλεπε ότι οι μηνιαίες δόσεις έπρεπε να καταβάλλονται σε ουγγρικά φιορίνια (HUF), ενώ το ποσό αυτών των μηνιαίων δόσεων υπολογιζόταν με βάση την τρέχουσα συναλλαγματική ισοτιμία μεταξύ του ουγγρικού φιορινιού και του ελβετικού φράγκου._x000D_
_x000D_
Επιπλέον, η σύμβαση μνημονεύει τον συναλλαγματικό κίνδυνο σε περίπτωση πιθανών διακυμάνσεων της συναλλαγματικής ισοτιμίας μεταξύ των δύο αυτών νομισμάτων._x000D_
_x000D_
Στη συνέχεια, η συναλλαγματική ισοτιμία μεταβλήθηκε σημαντικά, σε βάρος των δανειοληπτών, αυξάνοντας σε μεγάλο βαθμό το ποσό των μηνιαίων δόσεών τους._x000D_
_x000D_
Τον Μάιο 2013, η Terez Ilyes και ο Emil Kiss προσέφυγαν στην ουγγρική Δικαιοσύνη κατά των OTP Bank και OTP Factoring, δύο εταιρειών στις οποίες είχαν εκχωρηθεί οι απαιτήσεις από τη σύμβαση δανείου. Κατά τη διάρκεια της δίκης αυτής τέθηκε το ζήτημα του κατά πόσον η ρήτρα περί του συναλλαγματικού κινδύνου είχε συνταχθεί από την τράπεζα κατά τρόπο σαφή και κατανοητό και αν, σε αντίθετη περίπτωση, μπορούσε να θεωρηθεί καταχρηστική υπό την έννοια της οδηγίας περί καταχρηστικών ρητρών._x000D_
_x000D_
Στο μεταξύ, το 2014, η Ουγγαρία θέσπισε ρύθμιση σχετικά με την απαλοιφή ορισμένων καταχρηστικών ρητρών από τις συμβάσεις δανείου σε ξένο νόμισμα, τη μετατροπή σε HUF όλων των οφειλών που απορρέουν από τις συμβάσεις αυτές και την εφαρμογή της συναλλαγματικής ισοτιμίας που καθορίζει η εθνική τράπεζα  της Ουγγαρίας._x000D_
_x000D_
Σκοπός της ρύθμισης αυτής ήταν, επίσης, και η εκτέλεση απόφασης του Kuria (Ανωτάτου Δικαστηρίου της Ουγγαρίας), το οποίο είχε κρίνει ότι ορισμένες ρήτρες σε συμβάσεις δανείου σε ξένο νόμισμα δεν ήταν σύμφωνες με την οδηγία (η απόφαση αυτή εκδόθηκε έπειτα από απόφαση του δικαστηρίου στην υπόθεση Kasler και Kaslerne Rabai)._x000D_
_x000D_
Παρά ταύτα, αυτή η νέα ρύθμιση δεν μετέβαλε το γεγονός ότι ο συναλλαγματικός κίνδυνος βαρύνει τον καταναλωτή σε περίπτωση υποτίμησης του ουγγρικού φιορινιού έναντι του ελβετικού φράγκου._x000D_
_x000D_
Δεδομένου ότι, σύμφωνα με την οδηγία, οι καταχρηστικές συμβατικές ρήτρες που απηχούν νομοθετικές ή κανονιστικές διατάξεις αναγκαστικού δικαίου δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της, το εφετείο Βουδαπέστης, το οποίο επιλήφθηκε της υπόθεσης των Terez Ilyes και Emil Kiss, ζητεί από το δικαστήριο να διευκρινίσει αν μπορεί να εκτιμήσει τον καταχρηστικό χαρακτήρα ρήτρας, εφόσον αυτή δεν έχει συνταχθεί κατά τρόπο σαφή και κατανοητό, παρότι ο Ούγγρος νομοθέτης, μην επεμβαίνοντας επί του ζητήματος αυτού, δέχθηκε ότι ο συναλλαγματικός κίνδυνος εξακολουθεί να βαρύνει τον καταναλωτή σε περίπτωση υποτίμησης του ουγγρικού φιορινιού έναντι το οικείου ξένου νομίσματος._x000D_
_x000D_
Η απόφαση_x000D_
_x000D_
Με τη χθεσινή απόφασή του, το δικαστήριο υπενθυμίζει ότι ο κανόνας που αποκλείει από το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας τις συμβατικές ρήτρες που απηχούν νομοθετικές ή κανονιστικές διατάξεις αναγκαστικού δικαίου δικαιολογείται επειδή, κατ’ αρχήν, εύλογα μπορεί να γίνει δεκτό ότι ο εθνικός νομοθέτης έχει προβεί σε εξισορρόπηση του συνόλου των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των μερών στη σύμβαση. Παρά ταύτα, τούτο δεν σημαίνει ότι μια άλλη συμβατική ρήτρα, η οποία δεν προβλέπεται από νομοθετικές διατάξεις, όπως εν προκειμένω η σχετική με τον συναλλαγματικό κίνδυνο, επίσης δεν εμπίπτει, στο σύνολό της, στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας. Ο καταχρηστικός χαρακτήρας της ρήτρας αυτής μπορεί, επομένως, να εξεταστεί από τον εθνικό δικαστή στον βαθμό που εκτιμά, κατόπιν κατά περίπτωση εξέτασης, ότι η ρήτρα δεν διατυπώθηκε κατά τρόπο σαφή και κατανοητό._x000D_
_x000D_
Συναφώς, το δικαστήριο κρίνει ότι τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα πρέπει να παρέχουν στους δανειολήπτες επαρκή πληροφόρηση ώστε αυτοί να είναι σε θέση να λαμβάνουν συνετές και εμπεριστατωμένες αποφάσεις. Τούτο συνεπάγεται ότι η ρήτρα περί του συναλλαγματικού κινδύνου πρέπει να γίνεται κατανοητή από τον καταναλωτή τόσο από τυπική και γραμματική άποψη όσο και ως προς το συγκεκριμένο περιεχόμενό της. Επομένως, ο μέσος καταναλωτής, ο οποίος έχει τη συνήθη πληροφόρηση και είναι ευλόγως επιμελής και ενημερωμένος, πρέπει να μπορεί όχι μόνο να γνωρίζει το ενδεχόμενο υποτίμησης του εθνικού νομίσματος έναντι του ξένου νομίσματος στο οποίο έχει συνομολογηθεί το δάνειο, αλλά επίσης να αξιολογεί τις δυνητικά σημαντικές οικονομικές συνέπειες μιας τέτοιας ρήτρας στις οικονομικές του υποχρεώσεις._x000D_
_x000D_
Πηγή: Ναυτεμπορική