16/12/2022

Σε αντικείμενο σφοδρού ανταγωνισμού μεταξύ συστημικών και μη τραπεζών εξελίσσονται οι ΜμΕ οι οποίες, στην πλειονότητά τους, παραμένουν αποκλεισμένες από το χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, οι μικρές και ατομικές επιχειρήσεις ανέρχονται σε περίπου 850.000, εκ των οποίων λιγότερες από 130.000 χρηματοδοτούνται από τις ελληνικές τράπεζες. Αξίζει να αναφερθεί ότι το 95% εξ αυτών απασχολεί λιγότερους από 10 εργαζομένους και μόλις 672 επιχειρήσεις υπερβαίνουν σε προσωπικό τα 250 άτομα.

Μέσα στο 2022, υπολογίζεται ότι έχουν εγκριθεί συνολικά από το τραπεζικό σύστημα περίπου 35.000 δάνεια προς μικρές επιχειρήσεις, συνολικού ύψους άνω των 2 δισ. ευρώ. Τα συνολικά ενήμερα υπόλοιπα των μικρομεσαίων προς το τραπεζικό σύστημα ανέρχεται σήμερα σε 7 δισ. ευρώ περίπου. Οι χρηματοδοτήσεις κατευθύνονται κυρίως σε κλάδους όπως ο τουρισμός, το χονδρικό εμπόριο, καθώς και τα αναπτυξιακά και επενδυτικά σχέδια βελτίωσης υποδομών και ενεργειακής αναβάθμισης.

Στην κριτική που ασκείται συχνά, ότι το τραπεζικό σύστημα έχει κλειστές τις “στρόφιγγες” προς τις μικρές επιχειρήσεις, πηγές του κλάδου απαντούν ότι, ακόμη και στο απόγειο της πιστωτικής επέκτασης το 2008, οι “bankable” επιχειρήσεις δεν ξεπέρασαν τις 230.000. Όπως προκύπτει από τα ιστορικά στοιχεία, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, η γενική τάση είναι ότι πολλές μικρές επιχειρήσεις είτε αυτοχρηματοδοτούνται είτε χρηματοδοτούνται από τους προμηθευτές τους.

“Επιθετική” απόβαση από τις μη συστημικές

Στο πλαίσιο αυτό, οι μη συστημικές τράπεζες που διεκδικούν κομμάτι στην πίτα των τραπεζικών χορηγήσεων προχωρούν σε εξαγγελίες φιλόδοξων σχεδίων που προβλέπουν στοχευμένη και εξατομικευμένη χρηματοδότηση των αναγκών των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε κεφάλαια κίνησης και αναπτυξιακά κεφάλαια.

Τα εργαλεία που προσφέρουν οι συστημικές

Το “παρών” στη χρηματοδότηση των ΜμΕ δίνουν και οι τέσσερις συστημικές τράπεζες με την παροχή διαφόρων εργαλείων που διευκολύνουν την πρόσβαση στη χρηματοδότηση. Η Eurobank διατηρεί σήμερα χαρτοφυλάκιο 45.000 χρηματοδοτούμενων μικρών επιχειρήσεων με τζίρο έως 2,5 εκατ. ευρώ και συνολικά ενήμερα υπόλοιπα 2,3 δισ. ευρώ.

Η Eurobank κατέχει το υψηλότερο μερίδιο αγοράς (33%) στη χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, με το 2022 να έχει εγκρίνει δάνεια σε περίπου 7.800 επιχειρήσεις συνολικού ύψους 500 εκατ. ευρώ τα οποία, είτε έχουν εκταμιευθεί, είτε είναι σε φάση εκταμίευσης. Μόνο κατά τη διάρκεια του 2022 έχει εγκρίνει δάνεια σε περίπου 7.800 επιχειρήσεις συνολικού ύψους 500 εκατ. ευρώ τα οποία, είτε έχουν εκταμιευθεί, είτε είναι σε φάση εκταμίευσης. 

Μέσω του μέσω του Ταμείου Εγγυοδοσίας Καινοτομίας, η Alpha Bank προσφέρει ευνοϊκούς όρους χρηματοδότησης στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που σχεδιάζουν να επενδύσουν στη δημιουργία πρωτοποριακών προϊόντων και  υπηρεσιών.Οι νέες χρηματοδοτήσεις του προγράμματος που θα συναφθούν και θα χορηγηθούν έως και την 31.12.2025,  πραγματοποιούνται με την εγγύηση του Ταμείου σε ποσοστό 80% και παρέχουν ύψος χρηματοδότησης έως 400.000 ευρώ. 

Επιπλέον, υπάρχει δυνατότητα επιχορήγησης σε ποσοστό έως και 20% του χορηγούμενου κεφαλαίου, βάσει επίτευξης  κριτηρίων καινοτομίας και ESG κριτηρίων. Τέλος, προβλέπεται ευνοϊκό επιτόκιο χρηματοδότησης και μέγιστη διάρκεια χρηματοδότησης έως 10 έτη, με δυνατότητα περιόδου χάριτος από 1 έως 3 έτη. Το μέγιστο των απαιτούμενων εξασφαλίσεων δεν ξεπερνά το 20% του ύψους της χρηματοδότησης.

Η Εθνική Τράπεζα παρέχει έως το τέλος του 2022 επιχειρηματικά δάνεια με την εγγύηση του Πανευρωπαϊκού Ταμείου Εγγυήσεων Pan-European Guarantee Fund (EGF). Πρόκειται για ένα χρηματοδοτικό πρόγραμμα που παρέχεται σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων και το οποίο έχει σχεδιαστεί για να υποστηρίζει επιχειρήσεις που έχουν υποστεί οικονομικό πλήγμα αλλά θεωρούνται βιώσιμες μακροπρόθεσμα και  ικανές να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους. 

Εργαλεία έμπρακτης στήριξης των μικρομεσαίων παρέχει και η Τράπεζα Πειραιώς, η οποία χρηματοδοτεί μέσα από διαφορετικά προγράμματα που διαθέτει τα βιώσιμα επιχειρηματικά σχέδια που λαμβάνει. Στόχος της τράπεζας για το 2022 είναι να εκταμιεύσει νέα κεφάλαια ύψους 1,3 δισ. ευρώ με αποδέκτες τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Τα “αγκάθια” στη χρηματοδότηση των μικρομεσαίων

Τροχοπέδη στη χρηματοδότηση των ΜμΕ είναι ο αυξανόμενος πιστωτικός κίνδυνος, ο οποίος στη συγκεκριμένη κατηγορία επιχειρήσεων είναι ενισχυμένος συγκριτικά με τον μέσο όρο, γεγονός που καθιστά τους πιστωτές ιδιαίτερα επιφυλακτικούς -στον απόηχο της 10ετούς κρίσης που εκτίναξε τον δείκτη NPEs πάνω από το 50% στο εγχώριο σύστημα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το πρώτο εξάμηνο του 2022 ο λόγος των NPEs στο επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιο υποχώρησε για πρώτη φορά σε μονοψήφιο ποσοστό (9,5%), ωστόσο, το αντίστοιχο ποσοστό στην κατηγορία των μικρομεσαίων (14,5%)και των πολύ μικρών επιχειρήσεων παραμένει ιδιαίτερα αυξημένο στο 14,5% και 28,5%, αντίστοιχα.

Σε περιβάλλον αυξανόμενων επιτοκίων, ο πιστωτικός κίνδυνος επιδεινώνεται περεταίρω, καθώς οι επιχειρήσεις δυσκολεύονται να εξυπηρετήσουν τις υποχρεώσεις τους εν μέσω υψηλού πληθωρισμού και διευρυμένης ακρίβειας (πρώτων υλών κ.α.). Μάλιστα, το γεγονός αυτό εμπνέει ιδιαίτερη ανησυχία όσον αφορά στις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας το 2023, όπως επισήμαναν διεθνείς αναλυτές στο περιθώριο του Roadshowτης ΕΧΑΕ στο Λονδίνο. 

Πράγματι, τα στοιχεία της ΤτΕ για τα επιτόκια τον Οκτώβριο “δείχνουν” άνοδο στο μέσο επιτόκιο κυμαινόμενου επιτοκίου των μικρομεσαίων επιχειρήσεων κατά 25 μονάδες βάσης στο 4,42%, έναντι των επιπέδων 4,17% όπου διαμορφώνεται το επιτόκιο των επιχειρηματικών δανείων συνολικά.

Προκειμένου να διευρυνθεί η περίμετρος των χρηματοδοτούμενων ΜμΕ, πηγές της αγοράς εκτιμούν ότι είναι σημαντικό να ενταχθούν στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας -κάτι που προς το παρόν δεν συμβαίνει λόγω του αυξανόμενου κόστους κατάρτισης φακέλου (businessplanκ.α.)που προϋποθέτει η διαδικασία.

Ο πρόεδρος της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας Γιώργος Ζαββός ανέδειξε σε πρόσφατες δηλώσεις του τον σημαντικό ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι αναπτυξιακές τράπεζες στην αντιμετώπιση των αδυναμιών της αγοράς και στη χρηματοδότηση των ΜμΕ που δεν έχουν πρόσβαση στον εμπορικό τραπεζικό τομέα. Η ΕΑΤ, επισήμανε ο κ. Ζαββός, στοχεύει στη διεύρυνση της περιμέτρου των δανειοληπτών ΜμΕ, δηλαδή στη  διευκόλυνση της πρόσβασης σε τραπεζικό δανεισμό για πολλές χιλιάδες ΜμΕ μέσω  συγχρηματοδοτήσεων, εγγυήσεις που ενισχύουν την τραπεζική τους ικανότητα.

Πηγή: Capital.gr