19/08/2022

Ξεκινά η συστηματική καταμέτρηση των λεγόμενων “bankable” επιχειρήσεων, δηλαδή αυτών που πληρούν τα τραπεζικά κριτήρια και εκείνων που “κόβονται” από τις τράπεζες ή δεν τολμούν να προχωρήσουν σε αίτηση καθώς πιστεύουν ότι δεν έχουν πιθανότητες να εγκριθεί η αίτησή τους.

Το πρώτο βήμα γίνεται με τη δημιουργία μιας νέας πλατφόρμας από την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα, η οποία ήδη λειτουργεί σε πιλοτική βάση. Στην πλατφόρμα αυτή θα μπορούν να υποβάλουν όλες οι επιχειρήσεις από οποιοδήποτε σημείο της επικράτειας τον φάκελο και τις αιτήσεις για συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα. Αφού θα γίνεται ο πρώτος έλεγχος επιλεξιμότητας βάσει βασικών κριτηρίων από την ίδια την πλατφόρμα (π.χ. ύπαρξη ισολογισμού, κ.ά.), τότε η αίτηση θα είναι ορατή να δέχεται προτάσεις χρηματοδότησης από όλο το τραπεζικό σύστημα. Δηλαδή, θα ακολουθηθεί η αντίστροφη πορεία που ισχύει σήμερα. Πρώτα η εταιρεία καταθέτει στοιχεία και αίτηση στην τράπεζα και εφόσον κριθεί επιλέξιμη τότε η αίτηση προωθείται στην Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα. Το ίδιο ισχύει και σε άλλα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα, ακόμα και στο Ταμείο Ανάκαμψης. Η αντίστροφη αυτή πορεία θα βοηθήσει την Πολιτεία να εντοπίσει τον αριθμό των επιχειρήσεων που απορρίπτονται από το τραπεζικό σύστημα και τις αιτίες απόρριψης, εξήγησε η κυρία Αθηνά Χατζηπέτρου, πρόεδρος της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας. Παράλληλα, εξήγησε, ότι η αίτηση μιας επιχείρησης σε κοινή θέα προς όλο το τραπεζικό σύστημα θα βοηθήσει τον ανταγωνισμό και τον εντοπισμό νέων bankable επιχειρήσεων. Στη συνέχεια, η Ελληνική Τράπεζα θα συγκεντρώσει τα στοιχεία αυτά, ώστε να χρησιμοποιηθούν από τα αρμόδια υπουργεία και αρχές για τη δημιουργία εργαλείων παρέμβασης, ώστε να αυξηθούν οι bankable επιχειρήσεις ή να μειωθεί το λεγόμενο “market failure”, δηλαδή εκεί όπου αποτυγχάνει η τραπεζική αγορά.

Στο market failure αναφέρθηκε και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, κ. Γιάννης Στουρνάρας, στο μήνυμά του κατά την παρουσίαση των αποτελεσμάτων και των νέων προγραμμάτων της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, ζητώντας τη συνέχιση της αναβάθμισης του ρόλου της, στα πρότυπα των μεγάλων αναπτυξιακών τραπεζών.

Ωστόσο, από τα ήδη διαθέσιμα στοιχεία από τράπεζες, Τειρεσία, ΑΑΔΕ, Τράπεζα της Ελλάδος προκύπτει ότι ο αριθμός των bankable επιχειρήσεων είναι ήδη μικρός και αυτός υπολογίζεται σε περίπου 50.000 ή στην καλύτερη περίπτωση σε 100.000. Ακόμα και οι λόγοι είναι γνωστοί. Και το σύμπτωμα του προβλήματος φαίνεται από τη συγκράτηση των επιτοκίων στις χορηγήσεις και στη μείωση του περιθωρίου στα επιχειρηματικά δάνεια, σύμφωνα με τα αποτελέσματα που ανακοίνωσαν οι τράπεζες για το α’ εξάμηνο και βάσει των συγκεντρωτικών στοιχείων της Τράπεζας της Ελλάδος, σε περιβάλλον ανοδικών επιτοκίων. Αυτό δείχνει τον μεγάλο ανταγωνισμό μεταξύ των τραπεζών να κερδίσουν μερίδια σε μία ήδη μικρή πίτα.

Οι προϋποθέσεις

Σύμφωνα με πηγές της Τράπεζας της Ελλάδος που αντανακλούν τις απόψεις της διοίκησής της, για να αυξηθεί ο αριθμός των bankable επιχειρήσεων στην Ελλάδα θα πρέπει:

Πρώτον, να υπάρξει αποτελεσματική εξυγίανση των βιώσιμων, με αποτελεσματικότερη διαχείριση του ενεχύρου (εξασφαλίσεων), κάνοντας χρήση και του εργαλείου της αναχρηματοδότησης για βιώσιμες ρυθμίσεις, όπως έχει θίξει ο διοικητής της ΤτΕ αρκετές φορές σε ομιλίες του, ακόμα και στην ένωση των εταιρειών διαχείρισης, αλλά και στις εκθέσεις του.

Δεύτερον, μη βιώσιμες επιχειρήσεις κάτω από όλες τις εναλλακτικές υποθέσεις για τα μελλοντικά έσοδα και δαπάνες τους πρέπει να οδηγηθούν σε εκκαθάριση, με το πλαίσιο κοινωνικής πολιτικής να δραστηριοποιείται όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο.

Τρίτον, να υπάρξει μεγαλύτερη διαφάνεια στους ισολογισμούς τους. Όπως άλλωστε αναφέρθηκε και στην παρουσίαση της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, με παρόντες τον υπ. Ανάπτυξης κ. Άδωνη Γεωργιάδη, τον υφ. Ανάπτυξης κ. Γιάννη Τσακίρη και του προέδρου του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά κ. Βασίλη Κορκίδη, δεν είναι δυνατόν να γνωρίζει το τραπεζικό σύστημα την οικονομική κατάσταση μιας επιχείρησης εάν, για παράδειγμα, δεν εμφανίζει όλα τα έσοδα ή εάν κάνει κινήσεις βελτίωσης του ισολογισμού της ή εάν δεν διαθέτει καν φορολογική ή ασφαλιστική ενημερότητα, όπως είχε αποκαλύψει ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, κ. Βασίλης Ράπανος, σε ομιλία του στη Βουλή, όταν αναφέρθηκε στους λόγους για τους οποίους απορρίπτονται χρηματοδοτήσεις από τις τράπεζες.

Τέταρτον, να υπάρξουν εργαλεία ώστε να παρεμβαίνουν σε περιπτώσεις market failure.

ΕΚΤ-Μάρτιν Μπάιστερμπος

Σύμφωνα με ΕΚΤ και Τράπεζα της Ελλάδος, η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) στους ισολογισμούς των τραπεζών επιτεύχθηκε κυρίως μέσω τιτλοποίησης και μεταβίβασης προς επενδυτικά ταμεία, το ύψος των ΜΕΔ εξακολουθεί να υφίσταται όσον αφορά την πραγματική οικονομία και να θέτει μεγάλο αριθμό οφειλετών εκτός χρηματοδότησης από το τραπεζικό σύστημα.

Το ίδιο έκανε σαφές σε συνέντευξή του στο capital.gr o επικεφαλής της ομάδας της ΕΚΤ για την Ελλάδα, Μάρτιν Μπάιστερμπος, τη Δευτέρα. Όπως ανέφερε ο ίδιος, “η μείωση των ΜΕΔ στους ισολογισμούς των τραπεζών αποτελεί πολύ μεγάλο επίτευγμα, αλλά το πρόβλημα των επισφαλών δανείων στον ιδιωτικό τομέα δεν έχει ακόμη ξεπεραστεί. Ένα μεγάλο μέρος αυτού του χρέους του μη χρηματοπιστωτικού ιδιωτικού τομέα παραμένει “προβληματικό”, καθώς μη εξυπηρετούμενο χρέος ύψους περίπου 100 δισ. (περίπου 55% του ΑΕΠ) εξακολουθεί να βρίσκεται στα βιβλία ιδιωτών δανειοληπτών. Η διαχείριση του μεγαλύτερου μέρους αυτού του χρέους γίνεται από εταιρείες διαχείρισης δανείων και όχι από τις ίδιες τις τράπεζες, υπάρχουν όμως ενδείξεις ότι η είσπραξη των εν λόγω δανείων εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση, καθώς παραμένουν εμπόδια στη διευθέτησή τους. Αυτή η δανειακή επιβάρυνση δημιουργεί πράγματι δυσκολίες και για την πραγματική οικονομία. Τα μη αναδιαρθρωμένα επισφαλή δάνεια, έστω και αν δεν βρίσκονται πλέον στο τραπεζικό σύστημα, αποτελούν φρένο για την οικονομική δραστηριότητα, καθώς εξακολουθούν να πρέπει να εξυπηρετούνται από τους δανειολήπτες. Περιπλέκουν επίσης την πρόσβαση σε τραπεζική χρηματοδότηση για τους εν λόγω οφειλέτες, οι οποίοι κινδυνεύουν να εγκλωβιστούν σε αυτήν την κατάσταση”.

Επιχειρηματικό μοντέλο

Πρόσφατες μελέτες για την προσέγγιση του αριθμού των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην Ελλάδα, όπως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Εθνική Τράπεζα συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι σχεδόν το 80% των μικρομεσαίων αντιστοιχούν σε ατομικές επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες. Για την προσέγγιση αυτή, η Εθνική Τράπεζα στην ανάλυσή της όρισε τις μικρές επιχειρήσεις αυτές που έχουν κύκλο εργασιών μικρότερο του 1 εκατ. ευρώ και μεσαίες εκείνες με ετήσιο τζίρο 1-10 εκατ. Από την ανάλυση προκύπτει ότι το 20% που αντιστοιχεί σε μικρές και μεσαίες εταιρείες καλύπτει 156.000 μονάδες, σε σύνολο 780.000. Από τις 156.000 εταιρείες, οι 148.000 είναι μικρές και οι υπόλοιπες 8.000 είναι μεσαίες.

Σύμφωνα με την προσέγγιση της Eurobank, ο αριθμός των δυνητικών bankable επιχειρήσεων στην Ελλάδα υπολογίζεται γύρω στις 100.000. Ο αριθμός αυτός προέκυψε κατά την παρουσίαση του στρατηγικού σχεδίου Eurobank 2030 από τον διευθύνοντα σύμβουλο της Τράπεζας, κ. Φωκίωνα Καραβία. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Eurobank, περίπου 2.000-2.500 είναι το πλήθος των επιχειρήσεων για δάνεια άνω των 5 εκατ. ευρώ, σχεδόν 18.000-20.000 για δάνεια από 1 εκατ. έως 5 εκατ. ευρώ, ενώ άλλες περίπου 80.000 για δάνεια κάτω των 5 εκατ. ευρώ.

Οι εκτιμήσεις αυτές επιβεβαιώνουν την τελευταία μελέτη των ΕΚΤ και Κομισιόν (SAFE), σχετικά με τη χαρτογράφηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Από το σύνολο των εκτιμώμενων 780.000 επιχειρήσεων, σχεδόν 160.000 είναι εταιρείες και απασχολούν τουλάχιστον ένα επιπλέον άτομο, πέραν του ιδιοκτήτη. Οι υπόλοιπες ανήκουν στην κατηγορία των ατομικών επιχειρήσεων και των ελεύθερων επαγγελματιών. Η κατηγορία αυτή που αφορά άνω των 600.000 επιχειρήσεων δεν εντάσσεται στην επιχειρηματική πίστη, αλλά στη λιανική ιδιωτών.

Η προσέγγιση της εφορίας

Από τα στοιχεία της ΑΑΔΕ για την οικονομική χρήση 2019, δηλαδή πριν πληγούν τα έσοδα από την πανδημία, προκύπτει ότι σχεδόν το 60% των επιχειρήσεων είχαν ζημίες, ενώ περίπου 90.000 είχαν κέρδη πάνω από 10.000 ευρώ. Ειδικότερα, αυτές με κέρδη άνω των 300.000 ευρώ ήταν μόλις 59.000 επιχειρήσεις.

Τα στοιχεία αυτά φαίνεται ότι συγκλίνουν με τις εκτιμήσεις των τραπεζών που έχουν επισημανθεί αρκετές φορές στις συζητήσεις με το υπ. Οικονομικών και την Τράπεζα της Ελλάδος, ακόμα και στη Βουλή, για το θέμα της ρευστότητας, της τραπεζικής χρηματοδότησης, της πρόσβασης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην τραπεζική χρηματοδότηση και για τον στόχο αύξησης των bankable επιχειρήσεων στις 100.000 τουλάχιστον.

Σε όλες αυτές τις συζητήσεις που είχαν ξεκινήσει από τις αρχές του 2021 εν όψει χρηματοδοτήσεων μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, είχε γίνει λόγος για ύπαρξη περίπου 850.000 μικρομεσαίων επιχειρήσεων, εκ των οποίων 40.000-50.000 πληρούσαν τα τραπεζικά κριτήρια. Και αυτές ανήκαν στις μεγάλες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Τραπεζικά κριτήρια

Βάσει των στοιχείων που είχε καταθέσει ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών (ΕΕΤ) κ. Βασίλης Ράπανος στη Βουλή σε σχετική συζήτηση για την τραπεζική χρηματοδότηση προς τα τέλη του 2021, οι κύριες αιτίες απόρριψης είναι οι εξής:

*60,5%: χαμηλή πιστοληπτική αξιολόγηση. Από την αξιολόγηση του πελάτη, προκύπτει δυσμενής διαβάθμιση πιστοληπτικής ικανότητας (SMEs Rating) ή σε συνδυασμό με ληξιπροθεσμίες στην αποπληρωμή των εν γένει υποχρεώσεων, ή εντοπίστηκαν σημαντικά δυσμενή στοιχεία ή διαπιστώθηκε η ύπαρξη οφειλών.

*16,1%: Μη σκόπιμη επένδυση. Η προτεινόμενη επένδυση δεν κρίνεται σκόπιμη, βάσει της επιχειρηματικής δραστηριότητας του υποψήφιου δανειολήπτη.

*14,1%: Μη διαφαινόμενη δυνατότητα αποπληρωμής των αιτουμένων. Ο πελάτης της τράπεζας παρουσιάζει συνεχόμενες ζημιογόνες οικονομικές χρήσεις σε συνδυασμό με απουσία άλλων πηγών εισοδήματος (πέραν της επιχειρηματικής δραστηριότητας) ή είναι υπερδανεισμένος, ή ο κύκλος εργασιών του είναι περιορισμένος και απαγορευτικός για χρηματοδότηση ή υπάρχει πληροφόρηση από το κατάστημα ως προς αντενδείξεις για την επιχείρηση που δεν προκύπτουν με άλλο τρόπο.

*2%: Έλλειψη εξασφαλίσεων. Ο ενδιαφερόμενος δεν προσφέρει τις απαιτούμενες ενοχικές ή εμπράγματες εξασφαλίσεις.

*0,4%: Έλλειμμα ίδιας συμμετοχής. Ο ενδιαφερόμενος πελάτης της τράπεζας δεν προσφέρει το απαιτούμενο ύψος της ίδιας συμμετοχής στο επενδυτικό σχήμα.

*7%: Άλλοι λόγοι απόρριψης, όπως, για παράδειγμα, μη επιλεξιμότητα σε εγγυοδοτικά προγράμματα, μη ανταπόκριση σε απαίτηση για διευκρινίσεις ή δικαιολογητικά, ύπαρξη αφανών φορέων με αντενδείξεις κ.ά.

Πηγή: Capital.gr