26/11/2021

Απορρόφηση του ΕΣΠΑ 2014-20 και άμεση ενεργοποίηση του νέου για την περίοδο 2021-27

Επί ποδός για την επίτευξη του διπλού στόχου, αυτού που περιλαμβάνει την έγκαιρη και πλήρη απορρόφηση του ΕΣΠΑ 2014 – 2020 και την άμεση ενεργοποίηση του νέου, δηλαδή της Προγραμματικής Περιόδου 2021 – 2027, βρίσκεται το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων.

Η επίτευξη των δύο στόχων, που έχει ανατεθεί στον αρμόδιο υφυπουργό Ανάπτυξης Γιάννη Τσακίρη και τον γενικό γραμματέα Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ Δημήτρη Σκάλκο, είναι μείζονος σημασίας για την ελληνική οικονομία καθώς αφορά τη διαχείριση και απορρόφηση (συνολικά και για τις δύο προγραμματικές περιόδους 2014 – 2020 και 2021 – 2027) σχεδόν 60 δισ. ευρώ κοινοτικών και εθνικών κονδυλίων.

Σε ό,τι αφορά το ΕΣΠΑ 2014 – 2020, παρά την υστέρηση που καταγράφουν τρία τομεακά προγράμματα, η απορρόφηση κρίνεται αρκετά ικανοποιητική, καθώς με ποσοστό 65,3% η Ελλάδα κατέχει τη δεύτερη θέση σε επίπεδο Ε.Ε. μετά την Ιρλανδία.

Συγκεκριμένα, η χώρα μας έχει ήδη απορροφήσει τα 15,33 δισ. ευρώ από το σύνολο των 23,47 δισ. ευρώ κοινοτικών πόρων που της αναλογούν.

Ωστόσο, το κρίσιμο στοίχημα για το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων και γενικά για την κυβέρνηση είναι η όσο το δυνατόν πιο γρήγορη ενεργοποίηση του νέου ΕΣΠΑ, συνολικού προϋπολογισμού 26,2 δισ. ευρώ, κονδύλια τα οποία σε συνδυασμό με τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Σταθερότητας θα δώσουν μια ισχυρή αναπτυξιακή ώθηση στην ελληνική οικονομία.

Η γραφειοκρατία των Βρυξελλών

Παρότι όμως η Ελλάδα σχεδίασε, κατέθεσε και έλαβε πρώτη την έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το ΕΣΠΑ 2021 – 2027, η γραφειοκρατία των Βρυξελλών προκαλεί πονοκέφαλο στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, καθώς υπάρχει κίνδυνος να καθυστερήσει η έγκριση των τομεακών και περιφερειακών προγραμμάτων και ως εκ τούτου να ξεκινήσει και επίσημα η νέα Προγραμματική Περίοδος.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι από τα 27 κράτη-μέλη μόλις τρία έχουν υποβάλει στην Ε.Ε. «τα ΕΣΠΑ τους», εκ των οποίων έγκριση έχει λάβει μόνο το ελληνικό, ήδη από τα τέλη Ιουλίου του 2021.

Ωστόσο, τη στιγμή που η αρμόδια επίτροπος Ελίζα Φερέιρα καλεί τους εκπροσώπους των υπόλοιπων κρατών-μελών να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Ελλάδας και να επιταχύνουν τις σχετικές διαδικασίες, οι υπηρεσίες της κρατούν στα συρτάρια τα ελληνικά τομεακά και περιφερειακά προγράμματα, που -πάλι πρώτα σε επίπεδο Ε.Ε.- έχουν υποβληθεί προς έγκριση από τον προηγούμενο μήνα.

Μεγαλύτερο ωστόσο προβληματισμό προκαλούν στο υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων οι αναφορές αξιωματούχων της Κομισιόν ότι τα τομεακά και περιφερειακά προγράμματα θα εγκριθούν την άνοιξη του 2022, όταν θα έχουν υποβληθεί όλα τα προγράμματα των κρατών-μελών.

Την ακατανόητη στάση της Επιτροπής επιδιώκουν να αλλάξουν οι κ.κ. Τσακίρης και Σκάλκος, οι οποίοι βρίσκονται συνεχώς σε διαβουλεύσεις με τους αρμόδιους κοινοτικούς αξιωματούχους.

Η συμβολή του ΕΣΠΑ στην ανάκαμψη

Αμφότεροι αυτό προσπάθησαν να κάνουν και την περασμένη Πέμπτη που βρέθηκαν στις Βρυξέλλες, όπου συμμετείχαν στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων για θέματα Συνοχής. Βασικό αντικείμενο των συζητήσεων αποτέλεσε η συμβολή των προγραμμάτων της πολιτικής συνοχής στην ανάκαμψη, την ανθεκτικότητα, τον πράσινο και ψηφιακό μετασχηματισμό, την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή της Ένωσης, καθώς και οι προκλήσεις των επόμενων ετών.

Κατά την τοποθέτησή του ο κ. Τσακίρης επισήμανε τον καθοριστικό ρόλο της πολιτικής συνοχής στην καταπολέμηση των ανισοτήτων μεταξύ των περιφερειών, καθώς και τη σημαντική επιτυχία της Ελλάδας αναφορικά με την έγκριση του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027 και την επίσημη υποβολή του συνόλου των νέων προγραμμάτων. «Σε συνδυασμό με τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και των λοιπών χρηματοδοτικών μέσων, η έγκαιρη αξιοποίηση των πόρων θα συμβάλει σε άμεσες επενδύσεις», δήλωσε σχετικά ο ίδιος.

Πάντως, στην περίπτωση που η Ε.Ε. καθυστερήσει την έγκριση των τομεακών και περιφερειακών προγραμμάτων, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων προτίθεται, ακόμη και χωρίς να έχει λάβει το «OK» των Βρυξελλών, να προχωρήσει στην προκήρυξη χρηματοδοτικών προγραμμάτων, ώστε να μην υπάρξει χρηματοδοτικό κενό, κυρίως για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Η απορρόφηση του ΕΣΠΑ 2014 – 2020

Η πρόθεση αυτή ενισχύεται ακόμα περισσότερο από τις επιδόσεις που καταγράφει το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα, Καινοτομία του ΕΣΠΑ 2014 – 2021, που είναι το κατ’ εξοχήν εργαλείο για τη χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Με βάση τα πλέον πρόσφατα στοιχεία του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος του ΕΣΠΑ (15/11/2021), το εν λόγω πρόγραμμα κατέχει την πρώτη θέση μεταξύ των εθνικών και περιφερειακών προγραμμάτων με το ποσοστό να ανέρχεται στο 78,8%. Συγκεκριμένα, έχει απορροφήσει τα 5,2 δισ. ευρώ από τα 6,58 δισ. ευρώ της κοινοτικής χρηματοδότησης.

Στη δεύτερη θέση βρίσκεται το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθησης με ποσοστό 75,63%.

Στον αντίποδα βρίσκονται τα Επιχειρησιακά Προγράμματα Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον, Αειφόρος Ανάπτυξης και Μεταρρύθμιση Δημοσίου Τομέα με ποσοστά απορρόφησης 46,61% και 41,19% αντίστοιχα. Στο 65,86% ανέρχεται η απορρόφηση του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης, ενώ αντίθετα σε πολύ χαμηλά επίπεδα και συγκεκριμένα στο 31,33% βρίσκεται η απορρόφηση του Προγράμματος Θάλασσα και Αλιεία.

Μεταξύ των 13 περιφερειακών προγραμμάτων στην πρώτη θέση βρίσκεται το πρόγραμμα Νοτίου Αιγαίου με ποσοστό που αγγίζει το 76% και ακολουθούν η Κεντρική Μακεδονία με ποσοστό 70,11% και η Αττική με 66,17%.

Πηγή: Ναυτεμπορική