15/09/2025

Κρίσιμοι οι επόμενοι μήνες, καθώς μέχρι τις 31 Αυγούστου του 2026 πρέπει να προετοιμαστούν 3.000-3.500 συμβάσεις – Μετά την ημερομηνία αυτή, καμία τροποποίηση δεν μπορεί να εγκριθεί και καμία πληρωμή δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί

Λίγους μόλις μήνες μετά την τελευταία, η κυβέρνηση και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζουν νέα αναθεώρηση του ελληνικού σχεδίου για το Ταμείο Ανάκαμψης μέσα στον Οκτώβριο.

Ο λόγος δεν είναι άλλος από την ανάγκη να εξαντληθούν όλα τα περιθώρια προσαρμογών και να δημιουργηθούν νέες ευκαιρίες απορρόφησης, ώστε να αξιοποιηθεί μέχρι και το τελευταίο ευρώ από τα συνολικά 36 δισ. ευρώ που δικαιούται η χώρα.

Με το πρόγραμμα να κλείνει οριστικά τον Αύγουστο του 2026, το μήνυμα από τις Βρυξέλλες είναι ξεκάθαρο: δεν πρόκειται να δοθεί παράταση και τα κράτη-μέλη θα πρέπει να κινηθούν γρήγορα και αποτελεσματικά.

Για την Ελλάδα, αυτό σημαίνει ότι οι επόμενοι 12 μήνες θα είναι οι πιο κρίσιμοι, καθώς πρέπει να προετοιμαστούν 3.000-3.500 συμβάσεις, μια διαδικασία που αρμόδιες πηγές χαρακτηρίζουν «πρωτόγνωρη άσκηση για τη δημόσια διοίκηση».

Η αναθεώρηση θα εστιάσει σε δύο βασικές κατευθύνσεις. Η πρώτη αφορά τη βελτίωση της διατύπωσης των οροσήμων ώστε να είναι πιο ρεαλιστική η εκπλήρωσή τους. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι στόχοι που είχαν τεθεί με αυστηρή γλώσσα και αποδεικνύονταν δύσκολο να επαληθευτούν θα προσαρμοστούν για να μπορούν να κλείσουν εγκαίρως.

Η δεύτερη κατεύθυνση αφορά την απένταξη έργων που δεν έχουν καμία πιθανότητα ολοκλήρωσης έως το 2026, με στόχο οι πόροι να μεταφερθούν εκεί όπου υπάρχoυν ωριμότητα και προοπτική. Ήδη από την προηγούμενη μεγάλη αναθεώρηση του Ιουνίου, που περιλάμβανε αλλαγές σε 108 ορόσημα και έργα, απεντάχθηκαν προγράμματα που θεωρήθηκαν χαμένα. Ωστόσο, φαίνεται ότι και τώρα θα απαιτηθεί ένα νέο ξεσκαρτάρισμα προκειμένου να αποφευχθούν καθυστερήσεις και μπλοκαρίσματα.

Μέχρι στιγμής η Ελλάδα έχει υποβάλει πέντε αιτήματα πληρωμής και έχει εισπράξει συνολικά 21,3 δισ. ευρώ, δηλαδή το 59% των διαθέσιμων πόρων. Το καλοκαίρι υπεβλήθη το έκτο αίτημα για 2,1 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις, του οποίου η έγκριση εκκρεμεί. Αν προστεθεί κι αυτό, οι συνολικές εκταμιεύσεις θα φτάσουν στα 23,4 δισ. ευρώ, δηλαδή το 65% του συνόλου, ενώ ειδικά οι επιχορηγήσεις θα αγγίξουν τα 12,04 δισ. ευρώ, ποσοστό 66%. Ωστόσο, στο μέτωπο των δανείων η χώρα μας υστερεί, καθώς το αντίστοιχο αίτημα ύψους 1,8 δισ. ευρώ μεταφέρθηκε για το φθινόπωρο λόγω καθυστερήσεων στη συμβασιοποίηση.

Το πρόβλημα είναι ότι οι όροι δανειοδότησης είναι απαιτητικοί και οι επιχειρήσεις που πληρούν τα κριτήρια δεν είναι πολλές. Κάποιοι μάλιστα στο οικονομικό επιτελείο δεν κρύβουν ότι ακόμη κι αν ένα μέρος των δανείων μείνει αδιάθετο δεν θα είναι καταστροφικό, καθώς δεν πρόκειται για επιχορηγήσεις που χάνονται αλλά για δάνεια που διαφορετικά θα επιβάρυναν το δημόσιο χρέος. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η εικόνα προς την Κομισιόν θα είναι καλύτερη όσο περισσότερα δάνεια καταφέρουμε να τρέξουμε.

Το χρονοδιάγραμμα για το υπόλοιπο της διαδρομής είναι ασφυκτικό. Μέχρι το τέλος του έτους πρέπει να υποβληθεί το έβδομο αίτημα πληρωμής, ύψους 3,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 1,7 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 1,8 δισ. σε δάνεια. Για να εγκριθεί, η Ελλάδα θα πρέπει να έχει ολοκληρώσει 28 ορόσημα.

Στις αρχές του 2026 ακολουθεί το όγδοο αίτημα, ύψους 1,87 δισ. ευρώ, που συνδέεται με 30 ορόσημα. Τον Αύγουστο του 2026 θα κατατεθεί το ένατο και τελευταίο αίτημα, ύψους 5,4 δισ. ευρώ, για το οποίο θα χρειαστεί να εκπληρωθούν 130 ορόσημα και στόχοι. Ο όγκος δουλειάς είναι τεράστιος και δεν αφήνει κανένα περιθώριο για χαλάρωση.

Το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) αποτυπώνει τη μεγάλη προσπάθεια που απαιτείται. Από τα 14,6 δισ. ευρώ φέτος ανεβαίνει το 2026 στα 16,7 δισ., το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 16 ετών. Από αυτά, τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης ανέρχονται σε πάνω από 7,2 δισ. ευρώ, με την εγκύκλιο του υπουργείου Οικονομικών να δίνει σαφή εντολή ότι η υλοποίηση αυτών των έργων είναι η πρώτη προτεραιότητα. Μέχρι σήμερα έχουν πληρωθεί 10,18 δισ. ευρώ σε έργα με συνολικό προϋπολογισμό 25 δισ. ευρώ, δηλαδή περίπου 41%. Απομένουν λοιπόν κονδύλια ύψους 8 δισ. ευρώ που πρέπει να απορροφηθούν μέσα στους επόμενους 12 μήνες.

Η πρόκληση δεν είναι μόνο ποσοτική αλλά και ποιοτική. Οι Βρυξέλλες ζητούν έργα με σαφές φυσικό αντικείμενο, μετρήσιμα αποτελέσματα και πραγματικό αποτύπωμα στην οικονομία. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι οι επιχορηγήσεις πρέπει να μετατραπούν σε ορατές επενδύσεις. Οι εμβληματικές παρεμβάσεις που έχουν εξαγγελθεί είναι χαρακτηριστικές: ανακαίνιση 80 νοσοκομείων και 156 κέντρων υγείας, παράδοση του Ε-65 μέχρι την Εγνατία, κυκλοφορία 425 ηλεκτρικών λεωφορείων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, παρεμβάσεις σε 13 περιφερειακά αεροδρόμια, έργα αποκατάστασης των ζημιών από την κακοκαιρία «Daniel», ολοκλήρωση του ψηφιακού μετασχηματισμού της Δικαιοσύνης, προμήθεια 39.194 διαδραστικών συστημάτων μάθησης για τα σχολεία, κάρτες αναπηρίας για 550.000 δικαιούχους.

Αντίστοιχα, στο κομμάτι των μεταρρυθμίσεων, η πίεση είναι μεγάλη. Απομένουν 40 εξ αυτών να ολοκληρωθούν, μεταξύ των οποίων η έγκριση ειδικών χωροταξικών πλαισίων για ΑΠΕ, τουρισμό και βιομηχανία, η πλήρης ολοκλήρωση της κτηματογράφησης, η εφαρμογή του νέου δικαστικού χάρτη και η μεταρρύθμιση του σιδηροδρομικού τομέα. Τα υπουργεία Περιβάλλοντος και Ψηφιακής Διακυβέρνησης έχουν τα περισσότερα ορόσημα να καλύψουν, ενώ σημαντικές υποχρεώσεις αναλαμβάνουν και τα υπουργεία Υγείας, Υποδομών, Ανάπτυξης, Κοινωνικής Συνοχής και Εργασίας.

Σε κάθε περίπτωση, μέχρι τις 31 Αυγούστου του 2026 πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί όλα τα ορόσημα και οι στόχοι. Μετά την ημερομηνία αυτή, καμία τροποποίηση δεν μπορεί να εγκριθεί και καμία πληρωμή δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί. Η τελική προθεσμία για την υποβολή του τελευταίου αιτήματος είναι η 30ή Σεπτεμβρίου του 2026.

Πηγή: newmoney.gr