01/03/2019

Υπό την κρίση των θεσμών τίθεται σήμερα σε τηλεδιάσκεψη το νομοσχέδιο για την προστασία της πρώτης κατοικίας μετά τις τελευταίες βελτιώσεις στις οποίες συμφώνησαν κυβέρνηση και τράπεζες. Στην τηλεδιάσκεψη θα συμμετάσχει ο υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ κ. Δημήτρης Λιάκος και ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Eurobank κ. Θεόδωρος Καλαντώνης, ενώ από την πλευρά των θεσμών το ενδιαφέρον στρέφεται στην τοποθέτηση του εκπροσώπου της ΕΚΤ, η οποία εξέδωσε χθες τη γνωμοδότησή της που αποτελεί κόλαφο για τις ρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στο εν λόγω νομοσχέδιο.

Αν και η γνωμοδότηση της κεντρικής τράπεζας βασίζεται στο κείμενο του νομοσχεδίου που της απεστάλη στις 22 Φεβρουαρίου και το οποίο δεν περιλαμβάνει τις τελευταίες βελτιώσεις της συμφωνίας μεταξύ κυβέρνησης – τραπεζών, η ουσία της κριτικής παραμένει και δεν θεραπεύεται από τις αλλαγές αυτές. Στο επίκεντρό της είναι το ευρύ πλαίσιο προστασίας με τα υψηλά όρια της ακίνητης περιουσίας που προβλέπει (250.000 ευρώ), καθώς και η ένταξη στο νέο πλαίσιο και των επιχειρηματικών δανείων που έχουν υποθήκη την πρώτη κατοικία. Η ΕΚΤ στηλιτεύει, μάλιστα, το γεγονός ότι η περίμετρος της προστασίας, δηλαδή ποιους περιλαμβάνει, έγινε χωρίς μελέτη, που να εξηγεί και να τεκμηριώνει τα κριτήρια επιλεξιμότητας που καθορίστηκαν, ενώ καμία μελέτη δεν υπάρχει αντίστοιχα για την επίπτωση που θα έχει στα κεφάλαια των τραπεζών.

Στο επίκεντρο της κριτικής της κεντρικής τράπεζας είναι ο ηθικός κίνδυνος που δημιουργείται, καθώς όπως σημειώνει, το «νομοσχέδιο εγείρει τον κίνδυνο επιδείνωσης της νοοτροπίας πληρωμών και τον κίνδυνο καταστρατήγησης του πλαισίου από πρόσωπα που αθετούν τις υποχρεώσεις εξυπηρέτησης των οφειλών τους», ενώ με δηκτικό τρόπο σημειώνει την παντελή απουσία της έννοιας του συνεργάσιμου δανειολήπτη ως κριτηρίου επιλεξιμότητας. Σημείο έντονης κριτικής αποτελεί τέλος η ύπαρξη δύο προστατευτικών πλαισίων για τα φυσικά πρόσωπα, δηλαδή αυτό για την προστασία της πρώτης κατοικίας που επιχειρείται τώρα και ο νόμος Κατσέλη, γεγονός που σύμφωνα με την ΕΚΤ δίνει ευελιξίες σε στρατηγικούς κακοπληρωτές.

Η κεντρική τράπεζα είναι αντίθετη στο οριζόντιο «κούρεμα» που προβλέπει το νομοσχέδιο για όλους τους επιλέξιμους οφειλέτες και το οποίο μάλιστα καθίσταται υποχρεωτικό για τις τράπεζες. Όπως παρατηρεί μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στις τράπεζες, ιδίως σε ό,τι αφορά την κεφαλαιακή τους επάρκεια, τις ανάγκες σχηματισμού προβλέψεων και την ποιότητα των στοιχείων του ενεργητικού τους, καθώς ενδέχεται να υποχρεωθούν σε προσαρμογές των όρων αποτίμησης των δανειακών τους χαρτοφυλακίων. Δυσμενείς επιπτώσεις θα έχει επίσης στις πωλήσεις και στις τιτλοποιήσεις δανείων, καθώς οι όροι για την προστασία της πρώτης κατοικίας «ενέχουν τον κίνδυνο να λειτουργήσουν αποτρεπτικά στον μέλλον, αλλά και να επηρεάσουν όσες τιτλοποιήσεις και πωλήσεις έχουν ήδη ολοκληρωθεί». Το νομοσχέδιο ενδέχεται να δυσχεράνει την πρόσβαση των τραπεζών στις αγορές για την άντληση ρευστότητας, επηρεάζοντας δυσμενώς και την ικανότητά τους να χορηγήσουν πιστώσεις στην οικονομία. Διευρύνοντας την κριτική της για τις επιπτώσεις στην οικονομία, η ΕΚΤ εκτιμά ότι μπορεί να οδηγήσει τις τράπεζες «να αυστηροποιήσουν αδικαιολόγητα τους όρους δανειοδότησης προκειμένου να αντισταθμίσουν πιθανές ζημίες». Κάτι τέτοιο «θα ανέβαζε γενικότερα το κόστος χρηματοδότησης», στερώντας πιστώσεις από τις υγιείς επιχειρήσεις και επιβαρύνοντας τους συνεπείς δανειολήπτες.

Από την πλευρά τους, πάντως, κυβέρνηση και τράπεζες ευελπιστούν ότι μετά τις βελτιώσεις που έγιναν στη τελευταία συνάντηση που είχαν την Τετάρτη, θα καταφέρουν να κάμψουν τις αντιρρήσεις των θεσμών. Να σημειωθεί ότι αρνητικά στη διευρυμένη περίμετρο έχει τοποθετηθεί και η Κομισιόν. Στη σημερινή τηλεδιάσκεψη οι τράπεζες θα επιχειρηματολογήσουν υπέρ του νομοσχεδίου προβάλλοντας τις ασφαλιστικές δικλίδες που μπήκαν και κυρίως τη δέσμευση της κυβέρνησης να προχωρήσει στη συνολική αναθεώρηση του νόμου Κατσέλη εντός τριμήνου. Στόχος ο νέος νόμος για την προστασία της πρώτης κατοικίας να αποτελέσει μέρος του νέου πτωχευτικού νόμου για τα φυσικά πρόσωπα που θα συμφωνηθεί έως τον Ιούνιο και οι δύο νομοθεσίες να ενοποιηθούν.

Η ενοποίηση θα αποτελέσει το πρώτο βήμα με στόχο την πλήρη ηλεκτρονικοποίηση όλων των αιτήσεων και της διαδικασίας που θα πρέπει να ακολουθεί κάποιος προκειμένου είτε να προστατεύσει την πρώτη κατοικία του είτε να ρυθμίσει γενικώς τα χρέη του προς τις τράπεζες, το Δημόσιο ή άλλους φορείς. Η συμφωνία προβλέπει ότι οι τράπεζες θα μπορούν να ελέγξουν ηλεκτρονικά μέσω των στοιχείων που θα παράσχει η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων και όλες τις αιτήσεις που εκκρεμούν σήμερα στον νόμο Κατσέλη. Πρόκειται σύμφωνα με στοιχεία από τις τράπεζες για 150.000 υποθέσεις, οι οποίες θα ελεγχθούν για το κατά πόσον συγκεντρώνουν τα κριτήρια του νόμου Κατσέλη και ορθώς έχουν λάβει προστασία ή αντίθετα αν κάποιοι από τους οφειλέτες έκαναν αίτηση μόνο και μόνο για να κερδίσουν χρόνο. Τον έλεγχο αυτό επιτρέπει η άρση του απορρήτου που έχει δοθεί στις τράπεζες. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι κάποιος έλαβε την προσωρινή προστασία χωρίς να τη δικαιούται θα κάνουν αναστολή και θα τον εξαιρούν από τον νόμο.

Με ηλεκτρονικό τρόπο θα γίνεται επίσης και ο έλεγχος επιλεξιμότητας για τις νέες αιτήσεις, προκειμένου να διαπιστώνεται κατά πόσον κάποιος πληροί τα κριτήρια για να προστατεύσει την πρώτη του κατοικία. Η αυτοματοποίηση των διαδικασιών θα επιτρέψει την άμεση υπαγωγή ή την απόρριψη μιας αίτησης, χωρίς χρονοβόρες διαδικασίες.

Οι τράπεζες θα υποστηρίξουν τέλος ότι η επιδότηση που θα δώσει το Δημόσιο θα αποτελέσει δέλεαρ και για κάποιους που είχαν πάψει να πληρώνουν τις οφειλές. Πλέον, θα έχουν κάθε λόγο να ρυθμίσουν και να αποπληρώσουν το δάνειό τους.

Πηγή: Καθημερινή