20/11/2025

Από πού θα βρει κεφάλαια το επιχειρείν – Δεκάδες προγράμματα παροχής ρευστότητας

Την πλέον ευνοϊκή περίοδο για τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων και, κατά συνέπεια, για τη μείωση του μεγάλου επενδυτικού κενού που προέκυψε την περίοδο της μακροχρόνιας κρίσης διανύει η χώρα, καθώς για πρώτη φορά διατίθεται κυριολεκτικά ένας πακτωλός κοινοτικών, εθνικών και τραπεζικών κονδυλίων.

Παρότι ένας μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων και ειδικότερα οι πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, δυσκολεύονται να έχουν πρόσβαση στη χρηματοδότηση, κάτι το οποίο αποτελεί διαχρονικό πρόβλημα της Ελλάδας, αυτή τη στιγμή είναι ενεργά δεκάδες «κεντρικά» προγράμματα παροχής ρευστότητας.

Και, όταν αναφέρουμε «κεντρικά», εννοούμε τα Τομεακά και Επιχειρησιακά Προγράμματα του ΕΣΠΑ, τις επιχορηγήσεις και τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης, τα χρηματοδοτικά προγράμματα της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας και των τραπεζών, τον αναπτυξιακό νόμο, το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης αλλά και τα funds της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας Επενδύσεων, που από κοινού αθροίζουν σε σύνολο 92,499 δισ. ευρώ. Επισημαίνεται ότι κάθε «κεντρικό» πρόγραμμα διαιρείται σε πολλαπλάσιες δράσεις – προγράμματα.

«Γενεσιουργός αιτία» της ευνοϊκής συγκυρίας είναι η χρονική σύμπτωση του ΕΣΠΑ 2021 – 2027 και του Ταμείου Ανάκαμψης. Αν και το πρώτο έχει μεγαλύτερο ορίζοντα υλοποίησης, δηλαδή το 2029, και από τα συνολικά κονδύλια λίγα έχουν ωριμάσει, ενώ το δεύτερο βρίσκεται προς το τέλος του, καθώς «κλείνει» οριστικά τον Αύγουστο του 2026.

Αμφότερα, ωστόσο, έχουν αρχικούς πόρους της τάξεως των 62 δισ. ευρώ, τα οποία, μέσω ενός πλήθους προγραμμάτων επιχορήγησης και δανειοδότησης επιχειρήσεων, έχουν καταστεί οι κεντρικοί πόλοι ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Βασικοί επίσης παράγοντες θεωρούνται η τραπεζική συμμετοχή, η οποία βαίνει αυξανόμενη στα συγχρηματοδοτούμενα εργαλεία και τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων, αλλά και οι πρόσθετοι εθνικοί πόροι που διατίθενται ως αποτέλεσμα των θετικών ρυθμών ανάπτυξης.

Το ΕΣΠΑ

Με συνολικούς πόρους 26,2 δισ. ευρώ, το ΕΣΠΑ 2021 – 2027 αποτελεί το κεντρικό χρηματοδοτικό εργαλείο για την ενίσχυση του επιχειρείν. Διαιρούμενο σε εννέα Τομεακά και 13 Περιφερειακά Προγράμματα, ένα μεγάλο τμήμα των κονδυλίων του διατίθεται στην επιχειρηματικότητα μέσω εξειδικευμένων δράσεων, παρέχοντας επιχορηγήσεις ή και δάνεια μόνο σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι, με το υφιστάμενο πλαίσιο από το ΕΣΠΑ, δεν μπορούν να χρηματοδοτηθούν οι μεγάλες επιχειρήσεις. Εξαίρεση αποτελεί το πρόγραμμα Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση.

Κεντρικό πυλώνα χρηματοδότησης των επιχειρήσεων, στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ, αποτελεί το πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα», το οποίο με συνολικό προϋπολογισμό 3,9 δισ. ευρώ στηρίζει επενδυτικά σχέδια υφιστάμενων και υπό σύσταση ΜμΕ. Εξαιρετικά σημαντική είναι η συμβολή του και στα χρηματοδοτικά εργαλεία της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας. Ωστόσο, πέρα από το Ανταγωνιστικότητα, υψηλή συμμετοχή στη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων έχουν όλα τα προγράμματα, είτε αυτά είναι Τομεακά είτε Περιφερειακά.

Ταμείο Ανάκαμψης

Ως γνωστόν, ο κύκλος ζωής του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το οποίο αποτέλεσε ένα έκτακτο χρηματοδοτικό εργαλείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κλείνει στο τέλος Αυγούστου του 2026. Για την Ελλάδα, ωστόσο, αποδεικνύεται κάτι περισσότερο από πολύτιμο, καθώς με τα 36,95 δισ. ευρώ που αναλογούν στη χώρα -που θα πρέπει να σημειωθεί ότι είναι το υψηλότερο ποσό μεταξύ των κρατών-μελών σε σχέση με το ΑΕΠ- έχουν χρηματοδοτηθεί περισσότερες από 340.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις και ελεύθεροι επαγγελματίες, είτε για δράσεις ψηφιακού μετασχηματισμού είτε για την υλοποίηση λοιπών επενδυτικών σχεδίων.

Από τα σχεδόν 36 δισ. ευρώ απομένουν ακόμη προς απορρόφηση περίπου 7 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και περίπου 10 δισ. ευρώ σε δάνεια. Τα έργα που επιχορηγούνται θα πρέπει να υλοποιηθούν το αργότερο έως τις 30 Ιουνίου του 2026, ενώ έως το τέλος του προγράμματος θα πρέπει να έχουν γίνει οι εκταμιεύσεις των δανείων.

ΑΠΔΕ

Το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΑΠΔΕ) του 2025 είναι το υψηλότερο της τελευταίας 15ετίας, με συνολικό προϋπολογισμό 14,6 δισ. ευρώ. Ωστόσο, ακόμα μεγαλύτερο θα είναι το ΑΠΔΕ 2026 με 16,720 δισ. ευρώ. Βασικός λόγος του μεγέθους των δύο προγραμμάτων είναι το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης, τα οποία αποτελούν τους μεγαλύτερους χρηματοδότες του προγράμματος. Αυξημένη ωστόσο είναι και η εθνική συμμετοχή.

Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης

Στην τελική φάση κατάρτισης του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης (ΕΠΑ) 2026 – 2030 βρίσκεται το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Πρόσφατα, μάλιστα, ο αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός, Νίκος Παπαθανάσης, έθεσε σε δημόσια διαβούλευση τον προϋπολογισμό του νέου προγράμματος, ο οποίος ανέρχεται στα 12,827 δισ. ευρώ.

Επισημαίνεται ότι το ΕΠΑ χρηματοδοτείται μόνο με εθνικούς πόρους. Το πρώτο ΕΠΑ 2021 – 2025 χρηματοδοτήθηκε με 11,985 δισ. ευρώ, στηρίζοντας επενδύσεις που σχετίζονται με την κοινωνική συνοχή και την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας. Το ΕΠΑ διαιρείται στα Τομεακά (ένα ανά υπουργείο), Περιφερειακά και Ειδικά Προγράμματα (πολιτική προστασία, φυσικές καταστροφές κ.ο.κ.).

Αναπτυξιακός Νόμος

Περισσότερα από 4 δισ. ευρώ επενδύσεις εκτιμάται ότι θα ενεργοποιήσει για το 2025 και το 2026 ο Αναπτυξιακός Νόμος. Ήδη, από τον περασμένο Ιούνιο, έχουν προκηρυχθεί τρία καθεστώτα (Μεταποίηση-Εφοδιαστική Αλυσίδα, Μεγάλες Επενδύσεις και Καθεστώς Περιοχών Ειδικής Ενίσχυσης), με προϋπολογισμό 150 εκατ. ευρώ το καθένα.

Αναμένεται, το επόμενο διάστημα, η προκήρυξη των καθεστώτων: Κοινωνική Επιχειρηματικότητα και Χειροτεχνία, Σύγχρονες Τεχνολογίες, Αγροδιατροφή – Πρωτογενής Παραγωγή και Μεταποίηση Γεωργικών Προϊόντων – Αλιεία και Υδατοκαλλιέργεια, Ενίσχυση Αμυντικής Βιομηχανίας: 150 εκατ. ευρώ.

ΕΑΤ

Στα σχεδόν 4,5 δισ. ευρώ ανέρχεται η διαθέσιμη ρευστότητα της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, η οποία σε συνεργασία με τις εμπορικές και συνεταιριστικές τράπεζες διατηρεί αυτή τη στιγμή ενεργά 8 χρηματοδοτικά εργαλεία. Η ΕΑΤ παρέχει δάνεια κεφαλαίου κίνησης και επενδυτικού σκοπού με επιδότηση επιτοκίου, καθώς και δάνεια με εγγύηση που ανέρχεται στο 80% του δανείου. Σε κάθε χρηματοδοτικό εργαλείο συμμετέχουν με κεφάλαια και οι τράπεζες σε ποσοστό 50% και 60%.

ΕΑΤΕ

Στην ενίσχυση επιλεγμένων μικρομεσαίων επιχειρήσεων εστιάζουν τα 38 επενδυτικά σχήματα venture capital και private equity της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας Επενδύσεων, από την οποία έχουν χρηματοδοτηθεί 215 επιχειρήσεις με 882 εκατ. ευρώ.

Πηγή: naftemporiki.gr