27/11/2020

Κρίσιμο ρόλο για τη στήριξη των επιχειρήσεων στη διάρκεια της πανδημικής κρίσης έχουν παίξει οι τράπεζες και ο ρόλος τους αυτός θα ενισχυθεί την επομένη της κρίσης και ενόψει της εισροής των πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης και της διοχέτευσής τους στην οικονομία. 

Οι συνθήκες που διαμορφώνονται επιβάλλεται να καταστήσουν αντιληπτό ότι το άνοιγμα της στρόφιγγας από τις τράπεζες δεν θα γίνει αδιακρίτως, αλλά με απόλυτη τήρηση των πιστοδοτικών κριτηρίων, έτσι ώστε να μην ξαναβρεθούμε μπροστά στο πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων. 

Τα σχέδια για χρηματοδότηση που υποβάλλουν οι επιχειρήσεις στις τράπεζες πρέπει να είναι ορθολογικά και βιώσιμα γιατί οι τράπεζες είναι δανειστές και όχι μέτοχοι, ενώ τα κεφάλαια που χορηγούν στις επιχειρήσεις είναι επιστρεπτέα και όχι ίδια κεφάλαια. Οι τράπεζες καλούν τις επιχειρήσεις σε μία νέα σχέση ειλικρινούς συνεργασίας, στην οποία η τράπεζα θα έχει και ρόλο συμβούλου για την επιχείρηση. 

Τι απαντούν οι τραπεζίτες και για το κόστος δανεισμού. Τι είπαν χθες οι Γ. Χαντζηνικολάου, Ε. Βρεττού, Θ. Πανταλάκης και Α. Πανούσης στη διαδικτυακή ημερίδα τους Συνδέσμου ΑΕ και ΕΠΕ με θέμα “Επιχειρήσεις, Τράπεζες και Ανάπτυξη”. 

Γ. Χαντζηνικολάου: Πώς θα δίνονται τα δάνεια στις επιχειρήσεις

“Ο ρόλος του τραπεζικού συστήματος είναι του διαμεσολαβητή για τη χρηματοδότηση της οικονομίας. Τα δάνεια όμως που χορηγεί πρέπει να είναι εισπράξιμα γιατί αλλιώς υπονομεύεται η ικανότητα των τραπεζών να ξεπληρώσουν τους καταθέτες. Ο ρόλος της εποπτείας στην οποία υπόκειται το τραπεζικό σύστημα είναι να εξασφαλίζει την ποιότητα των δανείων που χορηγούν οι τράπεζες και η διατήρηση των ελάχιστων ιδίων κεφαλαίων για την κάλυψη ζημιών από δάνεια που δεν θα εξυπηρετηθούν. Ελπίζω ότι είναι ξεκάθαρο πως στα πλαίσια της εποπτείας και της επιχειρηματικής μας κρίσης, και αντιλαμβανόμενες τον κοινωνικό μας ρόλο, οι τράπεζες θα δίνουμε μεν δάνεια, αλλά όχι προς όλους. Μόνο στις οικονομικές μονάδες (επιχειρήσεις και ιδιώτες) που έχουν πιστοληπτική ικανότητα”, ανέφερε ο Πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς και Πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών.

Όπως είπε, η χώρα βγαίνει από μια 10ετή κρίση που επέφερε μείωση του ΑΕΠ κατά περίπου 30% και διέλυσε την ικανότητα των οικονομικών μονάδων να εξυπηρετούν τα δάνειά τους. Παράλληλα, επηρέασε και την ικανότητά τους να λάβουν νέα δάνεια. 

“Τα δάνεια που έχουν δώσει οι τράπεζες και δεν εξυπηρετούνται, απαιτούν κεφάλαια χωρίς να παράγουν έσοδα. Συνεπώς, οι τράπεζες θα πρέπει να καταβάλουν προσπάθεια να βελτιώσουν την πιστοληπτική ικανότητα των οικονομικών μονάδων. Για κάποιες από τις επιχειρήσεις δεν υπάρχει ελπίδα σωτηρίας και η μόνη λύση είναι να αλλάξει η ιδιοκτησία όσων περιουσιακών στοιχείων έχουν απομείνει. Ελπίζουμε ο πτωχευτικός νόμος να βοηθήσει προς αυτή την κατεύθυνση. Για τους υπόλοιπους υπερχρεωμένους δανειολήπτες οι τράπεζες καταβάλλουν ηράκλειες προσπάθειες για να διευθετήσουν τα χρέη τους και να καταστούν βιώσιμοι”, είπε ο κ. Χαντζηνικολάου. 

Όπως είπε, το 2019 ήταν μια αισιόδοξη χρονιά για την επάνοδο στην κανονικότητα που για τις τράπεζες σημαίνει κερδοφορία, ρευστότητα, επάρκεια ιδίων κεφαλαίων και μείωση των κόκκινων δανείων. “Το 2020 μπήκαμε με τις καλύτερες προοπτικές, αλλά η πανδημία φρέναρε απότομα την οικονομική ανάπτυξη. Κινηθήκαμε στο καθήκον να στηρίξουμε την Οικονομία σε συνεργασία με την κυβέρνηση και τους επόπτες. Δώσαμε δάνεια 3,5 δισ. μέχρι το τέλος Αυγούστου στις επιχειρήσεις με υγιή πιστοδοτικά κριτήρια (δηλαδή, οι επιχειρήσεις να έχουν εξυπηρετούμενα δάνεια στις 31/12/2019 και με όρους διατήρησης των θέσεων εργασίας). Το μεγαλύτερο ποσό των χρηματοδοτήσεων πήγε στο εμπόριο. Ως το τέλος Αυγούστου το τραπεζικό σύστημα έδωσε από δική του ρευστότητα 11,2 δισ. ευρώ. Συνολικά η παροχή ρευστότητας προς τις επιχειρήσεις μέχρι το τέλος Αυγούστου ξεπέρασε τα 14 δισ. ευρώ, ενώ τουλάχιστον επιπλέον 3 δισ. ευρώ θα διοχετευθούν από τις τράπεζες μέχρι το τέλος του έτους. Θα εκπληρωθεί έτσι και με το παραπάνω η δέσμευση των τραπεζών για ρευστότητα τουλάχιστον 15 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2020.

Παράλληλα, οι τράπεζες έχουν θέσει σε αναστολές πληρωμών δάνεια 370.000 νοικοκυριών και επιχειρήσεων, που σε απόλυτους αριθμούς ξεπερνούν τα 20 δισ. ευρώ”, ανέφερε ο Πρόεδρος της ΕΕΤ. 

Αναφέροντας ότι οι τράπεζες είναι αποδέκτες κριτικής κυρίως από επιχειρήσεις που δεν χρηματοδοτήθηκαν ή χρηματοδοτήθηκαν ανεπαρκώς από τα προγράμματα του Δημοσίου, ο κ. Χαντζηνικολάου τόνισε ότι το τραπεζικό σύστημα δεν μπορεί να επαναλάβει λάθη του παρελθόντος. Δεν μπορεί να ξεπεράσει τα εποπτικά και πιστοδοτικά κριτήρια ούτε να χορηγεί νέα δάνεια όταν ο αναλαμβανόμενος κίνδυνος απαιτεί εγγυήσεις ή εμπράγματες εξασφαλίσεις και αυτές δεν υπάρχουν. “Το τραπεζικό σύστημα δεν μπορεί να υπερβεί τους κανόνες λειτουργίας του, είναι θέμα του κράτους αν θα ενισχύσει επιχειρήσεις που δεν πληρούν τα πιστοδοτικά κριτήρια, μεταφέροντάς τους πόρους μέσω επιδοτήσεων”, είπε. 

Αναφερόμενος και στα παράπονα των επιχειρήσεων για το κόστος δανεισμού, ο Πρόεδρος της ΕΕΤ είπε ότι τα επιτόκια των δανείων ενσωματώνουν πάντα τον πιστωτικό κίνδυνο και αυτός στην Ελλάδα παραμένει σε υψηλότερα επίπεδα από άλλες χώρες. “Η τιμολογιακή πολιτική των τραπεζών δεν είναι ακριβή, αποτυπώνει τον πιστωτικό κίνδυνο”, είπε ο κ. Χαντζηνικολάου, προσθέτοντας ότι οι τράπεζες κάνουν προσπάθεια για να γίνουν πιο απλές και λιγότερο χρονοβόρες οι διαδικασίες έγκρισης. Αυτό όμως απαιτεί και την άμεση ανταπόκριση των επιχειρήσεων για την παροχή στοιχείων και εξασφαλίσεων, ενώ η ψηφιοποίηση του κράτους θα βοηθήσει σημαντικά.

Αναφερόμενος στις εφεξής προοπτικές της Οικονομίας, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών επεσήμανε ότι η επιστήμη εξελίσσεται ραγδαία, φαίνεται ότι θα έχουμε σύντομα τα πρώτα εμβόλια και σύντομα θα δημιουργηθούν οι συνθήκες για την επιστροφή στην ανάπτυξη. 

“Η Ελλάδα θα λάβει 70 δισ. ευρώ μέσα στα επόμενα 5 χρόνια με τη μορφή επιδοτήσεων και δανείων από το Ταμείο Ανάκαμψης. Το τραπεζικό σύστημα θα κληθεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη διοχέτευση των πόρων αυτών στην Οικονομία. Μεγάλο μέρος των χρηματοδοτήσεων του πακέτου θα κατευθυνθεί στην ψηφιοποίηση και στην πράσινη ανάπτυξη. Πρέπει να ετοιμάσουμε το κράτος, τις επιχειρήσεις και τις τράπεζες για την επόμενη μέρα. Είναι μια ευκαιρία ανανέωσης για τη χώρα. Το τραπεζικό σύστημα είναι έτοιμο να ανταποκριθεί στην πρόκληση για να δημιουργήσει την Ελλάδα του αύριο”, είπε ο κ. Χαντζηνικολάου. 

Ε. Βρεττού: Ποια πρέπει να είναι η σχέση τράπεζας – πελάτη

Οι τράπεζες αντιλήφθηκαν νωρίς τον κοινωνικό τους ρόλο, αλλά και ότι ένας ζωντανός πελάτης βοηθάει και την τράπεζα να διατηρήσει την ευρωστία, επεσήμανε η Ανώτερη Γενική Διευθύντρια, Επικεφαλής του Corporate & Investment Banking της Τράπεζας Πειραιώς, Ελένη Βρεττού.

“Ως Τράπεζα Πειραιώς έχουμε εκταμιεύσει 5,5 δισ. ευρώ δάνεια, όχι μόνο μέσω των προγραμμάτων της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, αλλά και κεφάλαια της Τράπεζας για τη συνέχιση της στήριξης των επενδύσεων και των σχεδίων των ελληνικών επιχειρήσεων. Έχουμε δώσει το μεγαλύτερο ποσό από τα δάνεια που έχουν χορηγηθεί μέσω ΕΑΤ (1,4 δισ. ευρώ) και το ποσό αυτό θα ξεπεράσει τα 2 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του έτους. Το μισό περίπου ποσό έχει δοθεί σε μικρομεσαίες και μικρές επιχειρήσεις. Στόχος μας ήταν να επωφεληθούν από τα προγράμματα περισσότεροι μοναδικοί πελάτες και όχι όσοι δεν έχουν πραγματική ανάγκη. Πάνω από 5.500 μοναδικά ΑΦΜ (επιχειρήσεις) έχουν επωφεληθεί από τις χορηγήσεις της Τρ. Πειραιώς και αυτό θα βελτιώνεται περαιτέρω. Επιπλέον, η Τράπεζα έχει θέσει σε αναστολή πληρωμών πάνω από 2 δισ. ευρώ δάνεια επιχειρήσεων. Εργαζόμαστε με τους πιστούχους για να δούμε πότε και πώς θα επιστρέψουν στην κανονικότητα”, είπε η κ. Βρεττού.

Όπως τόνισε, οι τράπεζες δίνουν δάνεια, αλλά πρέπει να δανειοδοτούν με πιστοδοτικά κριτήρια. “Ελάτε στις τράπεζες με ρεαλιστικά business plan και διαφυλάξτε τον κλάδο από τους στρατηγικούς κακοπληρωτές. Είναι σκόπιμο να αντιληφθούμε ότι ο ρόλος πελάτη – τράπεζας πρέπει να είναι συνεργατικός. Και ότι είναι διακριτός ο ρόλος μας: είμαστε δανειστές και όχι μέτοχοι. Να αντιληφθείτε ότι προέχει η αποπληρωμή των δανείων σας και μετά το τι περιμένετε ως επιχειρηματίες για το μέλλον. Οι τράπεζες θέλουμε να ακούσουμε τις προτάσεις σας για να γίνουμε καλύτερες, αλλά να είστε ρεαλιστές όταν έρχεστε να ζητήσετε δάνειο. Να στρεσάρετε τα επιχειρηματικά σας σχέδια, να μην έχετε ως πρώτο το αισιόδοξο σενάριο, αφήστε το καλύτερο να μας εκπλήξει όλους θετικά στο τέλος”, είπε χαρακτηριστικά η κ. Βρεττού, επισημαίνοντας ουσιαστικά στις επιχειρήσεις ότι έχουν υποχρέωση να συντάσσουν ρεαλιστικά και βιώσιμα επιχειρηματικά σχέδια όταν ζητούν χρηματοδότηση από τις τράπεζες.

Η κ. Βρεττού κάλεσε επίσης τις επιχειρήσεις να δουν τις τράπεζες και ως χρηματοοικονομικούς συμβούλους. “Να σας βοηθήσουμε με συμβουλές για τη διαχείριση των πληρωμών σας, να σας δώσουμε βοήθεια για τις εξαγωγές, να σας βοηθήσουμε για τη μετάβαση στην επόμενη μέρα όπου τα κριτήρια και για τις χρηματοδοτήσεις των επιχειρήσεων θα απαιτούν προσαρμογή στην αειφόρο ανάπτυξη και στα κριτήρια ESG. Ελάτε να συζητήσετε με τις τράπεζες και δείτε μας ως συμβούλους και όχι ως αντιπάλους ή ως ΑΤΜ για την ανάληψη χρημάτων”, τόνισε η Ανώτερη Γενική Διευθύντρια της Τράπεζας Πειραιώς, καλώντας τις επιχειρήσεις σε ειλικρινή διάλογο με τις τράπεζες.

 “Έχουμε κοινά συμφέροντα και το ζητούμενο είναι να παραμείνουμε – τράπεζες και επιχειρήσεις – υγιείς”, είπε, ενώ αναφερόμενη στα παράπονα των επιχειρήσεων για τα επιτόκια δανεισμού τόνισε ότι οι τράπεζες πρέπει να είναι κερδοφόρες. “Οι τράπεζες έχουν σήμερα κέρδη. Σκεφτείτε τι θα γινόταν αν η κρίση μας έβρισκε κάποια χρόνια πριν. Το να επενδύσετε σε μια κερδοφόρα τράπεζα θα το βρείτε μπροστά σας”, είπε χαρακτηριστικά απευθυνόμενη στους επιχειρηματίες. 

Θ. Πανταλάκης: Πώς διαμορφώνεται το κόστος δανεισμού για τις επιχειρήσεις

“Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι οι τράπεζες δίνουν επιστρεπτέα κεφάλαια. Έρχονται σε εμάς επενδυτικά σχέδια για να λάβουν ίδια κεφάλαια. Θέλουμε να βλέπουμε επιχειρήσεις με προτάσεις που ζητούν χρηματοδότηση αλλά έχουν και συμμετοχή ιδίων κεφαλαίων”, τόνισε ο Διευθύνων Σύμβουλος της Attica Bank και Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου ΑΕ και ΕΠΕ, Θεόδωρος Πανταλάκης. 

Όπως τόνισε, οι εξασφαλίσεις είναι απαραίτητες για την υποστήριξη των σχεδίων που ζητούν τραπεζική χρηματοδότηση, σε περίπτωση ανατροπής των δεδομένων ή αποτυχίας. 

“Μετά το 2008 η ανατροπή των συνθηκών είναι συνήθης και οι τράπεζες πρέπει να διασφαλίζουν τα κεφάλαια που παρέχουν. Τα τελευταία χρόνια οι εποπτικές αρχές ενισχύουν συνεχώς τις απαιτήσεις για τα ελάχιστα αναγκαία κεφάλαια. Προ Covid οι απαιτήσεις αυτές ήταν περίπου στο 15%, δηλ. κάθε 100 μονάδες δανείου, η τράπεζα θα έπρεπε να τις καλύψει με 15 μονάδες ίδια κεφάλαια και τις υπόλοιπες 85 με καταθέσεις ή ισοδύναμα στοιχεία ρευστότητας. Το κόστος των εποπτικών κεφαλαίων για τις τράπεζες ανέρχεται σε 2,25%. 

Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια οι εποπτικές αρχές έχουν επιβάλει και πολλές οργανωτικές αλλαγές στις τράπεζες, οι οποίες επιβαρύνουν το λειτουργικό κόστος των τραπεζών κατά 20% – 30%. Εάν στα κόστη αυτά προστεθεί και ο πιστωτικός κίνδυνος που πρέπει να τιμολογήσουν οι τράπεζες όταν αναλαμβάνουν να χορηγήσουν ένα δάνειο, τότε είναι προφανής ο λόγος που τα επιτόκια χορηγήσεων δεν συμβαδίζουν με τα μηδενικά επιτόκια στα οποία δανείζονται οι τράπεζες, ένα παράπονο που δέχονται συχνά οι τράπεζες: “αφού τα επιτόκια είναι στο μηδέν, γιατί εσείς χρεώνετε τόσο τα επιτόκια χορηγήσεων;”, είπε ο CEO της Attica Bank.

Ο κ. Πανταλάκης είπε ότι οι τράπεζες θα παίξουν πολύ μεγάλο ρόλο στο περιβάλλον που διαμορφώνεται και διέβλεψε ότι αναπόφευκτα θα υπάρξουν συγχωνεύσεις και στις τράπεζες και σε άλλους κλάδους. Όπως είπε, η τεχνολογία επιφέρει μια σχεδιαστική ανατροπή στις τράπεζες, θα κλείσουν καταστήματα και θα υπάρξει πλεονάζον προσωπικό. Και αυτές είναι εξελίξεις που πρέπει να τις αντιληφθεί η κοινωνία. 

Α. Πανούσης: Πολύτιμος συνεργάτης των επιχειρήσεων οι εταιρείες διαχείρισης

Στη συμβολή των εταιρειών διαχείρισης αναφέρθηκε ο Διευθύνων Σύμβουλος της doValue και Πρόεδρος της Ένωσης Εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις, Αναστάσιος Πανούσης. 

“Οι εταιρείες διαχείρισης εποπτεύονται από την ΤτΕ και είναι ο τρίτος πυλώνας του χρηματοπιστωτικού συστήματος, μαζί με τις τράπεζες και τις ασφαλιστικές εταιρείες. Οι εταιρείες διαχείρισης στην Ελλάδα διαχειρίζονται ήδη δάνεια πάνω από 90 δισ. ευρώ και απασχολούν περισσότερους από 4.000 εργαζόμενους. Η ύπαρξη εξειδικευμένων φορέων διαχείρισης δανείων, όπως έδειξε και το παράδειγμα της Σουηδίας από τη δεκαετία του 1990 και κατόπιν χωρών όπως η Ιρλανδία, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ιταλία, έχει θετική επίδραση στη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων, καθώς απελευθερώνει τις τράπεζες από τη διαχείριση μη εξυπηρετούμενων δανείων ώστε να εστιάσουν στην κύρια δουλειά τους που είναι η παροχή ρευστότητας σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Επιπλέον, οι εταιρείες διαχείρισης έχουν μεγαλύτερη ευελιξία για να προχωρήσουν σε αναδιαρθρώσεις δανείων, με διαφάνεια και αποτελεσματικότητα και να δημιουργήσουν τις συνθήκες για να μπουν νέα κεφάλαια σε εξυγιασμένες επιχειρήσεις και να σωθούν, έτσι, χιλιάδες θέσεις εργασίας”, τόνισε. 

Όπως είπε ο κ. Πανούσης, οι εταιρείες διαχείρισης στην Ελλάδα έχουν κάνει περισσότερες από 60.000 ρυθμίσεις, ποσού άνω του 1,6 δισ. ευρώ, σε χαρτοφυλάκια δανείων που βρίσκονται εκτός τραπεζικών ισολογισμών, παρέχοντας και αφέσεις χρέους. 

Ο κ. Πανούσης είπε ότι η πανδημική κρίση θα αφήσει πίσω της αρκετά δις. ευρώ νέων NPLs και “είναι σημαντικό να μην αφήσουμε να τελματωθούν”. Όπως είπε, στόχος των εταιρειών διαχείρισης είναι να συγκεράσουν τις προσδοκίες των εντολέων τους παράλληλα με τις κοινωνικές ανάγκες, προσφέροντας βιώσιμες και μακροπρόθεσμες ρυθμίσεις σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, ώστε τα δάνεια να γίνουν ενήμερα και οι δανειολήπτες να επιστρέψουν σε υγιείς τραπεζικές σχέσεις. 

Όπως κατέληξε ο κ. Πανούσης, οι εταιρείες διαχείρισης μπορούν να συμβάλλουν στην κινητοποίηση κεφαλαίων, στη διεύρυνση της δευτερογενούς αγοράς προβληματικών δανείων και στην ανάπτυξη της αγοράς ακινήτων και να αποτελέσουν ένα πολύτιμο συνεργάτη των επιχειρήσεων για την επέκταση των δραστηριοτήτων τους και την ανάπτυξη της Οικονομίας.

Πηγή: Capital.gr